فهرست مطالب
زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ به عنوان یک پروژه خارق العاده، در سال 2003 میلادی تحت هدایت یک تیم تحقیق و توسعه از دانشگاه MIT ایالات متحده کلید خورد. پروژه‌ای که بر پایه ساخت یک نرم افزار برای کودکان جهت آشنایی با مفاهیم و اصول برنامه نویسی بنا شده بود. انتشار نسخه ابتدایی اسکراچ چهار سال به طول انجامید، ولی این زبان برنامه نویسی با انتشار اسکراچ 2 در سال 2013 میلادی توجه همگان را به خود جلب نمود. مسئول اصلی تیم سازنده زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ، آقای میشل رسنیک می‌باشد که یکی از دانشمندان بزرگ حوزه علوم کامپیوتر در دانشگاه MIT می‌باشد. در این مقاله بیشتر با این زبان آشنا خواهید شد و منبعی برای یادگیری این زبان برنامه نویسی به شما معرفی می‌کنیم.
ایده اصلی زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ
به طور کلی زبان‌های برنامه نویسی از یکسری کد تشکیل شده‌اند، که خواسته برنامه نویسان را از طریق این کدها به زبان ماشین (صفر و یک) تبدیل می‌نمایند. تمام برنامه‌ها می‌توانند ابتدا در قالب یک فلوچارت ترسیم شوند و سپس تبدیل به کدهای زبان‌های مختلف برنامه نویسی شوند. پس در نتیجه هر برنامه را میتوان در قالب فلوچارت ترسیم نمود و همین ایده پایه اصلی ساخت زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ می‌باشد.
ایده اصلی اسکراچ بر پایه فلوچارت (جایگزین: ایده اصلی زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ) تیم برنامه نویسی کودکان اسکراچ پیشنهاد داد که جهت برنامه نویسی از لگوهای بازی کودکان بر پایه بلوک‌های استاندارد فلوچارت استفاده شود. بدین ترتیب برنامه نویس مسئله یا خواسته‌های خود را به وسیله لگوهای بازی از کامپیوتر درخواست می‌نماید و دیگر نیازی به نوشتن کد نمی‌باشد. اسکراچ یک زبان برنامه نویسی گرافیکی می‌باشد که در آن به جای نوشتن کدهای طاقت‌فرسا، مجموعه‌ای از بلوک‌های استاندارد مستقیما به زبان ماشین (صفر و یک) تبدیل می‌شوند.
استفاده از بلوک های استاندارد در اسکراچ
در فلوچارت شروع و پایان برنامه توسط بیضی رسم می‌شود و در اسکراچ نیز شروع و پایان توسط بیضی ترسیم می‌گردد. در فلوچارت دستورات مختلف در مستطیل نوشته می‌شوند که در محیط برنامه نویسی اسکراچ نیز این دستورات در بلوک‌های مستطیلی نوشته می‌شوند. شروط در برنامه نویسی بسیار پرکاربرد هستند و علامت شرط در فلوچارت به وسیله لوزی رسم می‌شود که در محیط اسکراچ نیز شروط در مثلث ترسیم می‌شوند. دستورات ورودی و خروجی نیز که وظیفه دریافت داده‌ها و نمایش اطلاعات را دارند در فلوچارت به وسیله ذوزنقه رسم می‌شوند ولی در اسکراچ با بلوکی نزدیک به شکل ذوزنقه نشان داده می‌شوند.
فلوچارت و مجموعه بلوک‌های زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ یک تفاوت عمده از لحاظ نمایشی با یکدیگر دارند و این تفاوت مربوط به نحوه ترسیم اتصالات و ارتباطات آنها می‌باشد. در فلوچارت برای رسم ارتباطات از فلش استفاده می‌شود، ولی در زبان برنامه نویسی اسکراچ دقیقا مثل لگو از اتصالات این بلوک‌های پلاستیکی استفاده می‌شود.
ورود به دنیای جذاب اسکراچ
در محیط برنامه نویسی کودکان اسکراچ یک شکلک گربه وجود دارد که به نحوی نماینده کامپیوتر محسوب می‌شود. ما می‌توانیم با یکسری بلوک به این گربه فرمان دهیم، برای مثال با بلوک‌های مختلف به گربه دستور حرکت، چرخش یا غیره دهیم. هر یک از بلوک‌ها یک عمل متفاوت بر روی شکلک گربه به عنوان نماینده کامپیوتر انجام می‌دهند. حال میتوان تعداد شکلک‌ها را به صورت دلخواه اضافه نمود یا حتی میتوان برای تصویر، پیش زمینه دلخواه انتخاب کرد. به این مفهوم که متناسب با کاری که می‌خواهیم انجام دهیم، می‌توانیم شکلک‌های مختلف را وارد برنامه کرد و توسط بلوک ها به آنها فرمان داد.
نوع بلوک‌ها نیز در زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ با هم متفاوت می‌باشند. مجموعه ای از بلوک‌های متنوع شامل motion، looks، sound، event، control، sensing، operators، variables و my blocks در این زبان برنامه نویسی گنجانده شده است. در ادامه جهت آشنایی کاربرد فقط چند نمونه از این بلوک‌ها را توضیح می‌دهیم. برخی از بلوک‌ها از نوع دستوری می‌باشند مثلا به شکلک‌های مختلف دستور حرکت، چرخش یا غیره را صادر می‌کنند. توسط برخی بلوک‌های دیگر نیز میتوان عملیات تکرار را پیاده‌سازی نمود. همچنین برخی دیگر از بلوک‌ها، انجام اعمال شرطی را در زبان برنامه نویسی اسکراچ امکانپذیر می‌سازند. مثلا با بلوک if-else یک دستور شرطی با این مضمون که اگر یک اتفاق افتاد دستورات مربوط به if و در غیر اینصورت دستورات مربوط به else انجام شوند.
ساخت بازی های مختلف توسط زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ
زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ شاید به ظاهر ساده به نظر برسد و از دید کاربر به هیچ عنوان یک زبان پیچیده نباشد. اما یکی از کاربرد اسکرچ انجام کارهای حرفه‌ای برنامه نویسی در عین سادگی است. بر فرض مثال بازی محبوب قدیمی و نوستالژیک super Mario اخیرا به صورت کامل با زبان برنامه نویسی اسکراچ ساخته شده است. اگر این بازی را از اینترنت دانلود کنید و در محیط اسکراچ بارگذاری کنید، متوجه خواهید شد که چه حجمی از بلوک‌ها در این بازی استفاده شده است. هر فرد برنامه نویس با مشاهده این گونه برنامه‌ها به قدرت خارق العاده زبان اسکراچ ایمان می‌آورد. محیطی که در عین سادگی با وجود اتصال چند قطعه لگو قادر است برنامه های جذابی را ایجاد و اجرا نماید. یک برنامه نویس با شناختن بلوک‌های اسکراچ، قادر خواهد بود برنامه‌های بسیار پیچیده‌ای همچون بازی‌های مختلف را در این نرم افزار طراحی و پیاده سازی نماید.
سایت blockly یا اسکراچ؟
شرکت عظیم گوگل نیز به تازگی یک وب سایت با عنوان blockly منتشر نموده است که بسیار به محیط برنامه نویسی کودکان اسکراچ شبیه است. خود شرکت گوگل اذعان داشته است که با الگو گرفتن از زبان اسکراچ این وب سایت را ایجاد کرده است. در blockly هم مجموعه ای از بلوک‌ها وجود دارند که این بلوک‌ها به صورت پازل گونه‌ای به یکدیگر متصل می‌شوند. یک کار بسیار جالب که شرکت گوگل در blockly انجام داده است این مورد است که با قرار گرفتن هر بلوک در صفحه، قطعه کد ترجمه شده بلوک مورد نظر در کنار آن قرار می‌گیرد. دقیقا چیزی شبیه google translate که یک عبارت را به زبان های زیادی ترجمه می‌کند. در blockly هم هر بلوک گرافیکی که در صفحه قرار گیرد می‌تواند به چندین زبان برنامه نویسی مهم ترجمه گردد. Blockly نشان می‌دهد که گوگل هم با الهام از اسکراچ اقدام به سرمایه گذاری در عرصه برنامه نویسی کودکان نموده است.
دسترسی آفلاین و آنلاین به محیط برنامه نویسی اسکراچ
حالا که با زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ آشنا شدیم لازم است تا نحوه دسترسی به محیط اسکراچ و چگونگی استفاده از آنرا توضیح دهیم. محیط برنامه نویسی اسکراچ (Scratch) به دو صورت آفلاین و آنلاین در دسترس کاربران قرار دارد. در حالت آفلاین زبان برنامه نویسی اسکراچ را همانند سایر نرم افزارها بایستی بر روی سیستم نصب نمود. جهت نصب نرم افزار اسکراچ ابتدا نیاز به دانلود جدیدترین نسخه اسکراچ داریم. برای انجام دانلود بایستی به آدرس وب سایت اسکراچ رفته و در قسمت downloads نسخه افلاین آنرا دانلود کرده و بر روی سیستم نصب نمود. اما در نسخه آنلاین اصلا نیاز به نصب نرم افزار نمی‌باشد. بطوریکه با یک ثبت نام ساده در وب سایت اسکراچ قابلیت ورود به محیط برنامه نویسی مبتنی بر وب به کاربر داده می‌شود.
اکثر سازندگان زبان‌های برنامه نویسی به دلیل تحریم های بین المللی، ip های کشور ایران را با محدودیت مواجه می‌سازند. ولی زبان برنامه نویسی اسکراچ هیچ محدودیتی را برای ایرانیان به وجود نمی‌آورد؛ حتی این زبان قابلیت پشتیبانی از زبان فارسی را برای محیط به وجود آورده است. بدین ترتیب با انتخاب گزینه زبان فارسی میتوان کل سایت اسکراچ را فارسی نمود و کار با نرم افزار را بیش از پیش ساده نمود.
آموزش برنامه نویسی کودکان اسکراچ در آکادمی یاسان
کودکان و نوجوانان با ورود به دنیای برنامه نویسی می‌توانند قدرت خلاقیت را در خود پرورش دهند. زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ این قابلیت را دارد که ذهن و فکر کودکان را برای رسیدن به اهداف مختلف درگیر نماید. برنامه نویسی کودکان می‌تواند از سنین پایین، کودکان را با حل مسائل چالش برانگیز آشنا سازد. یک نکته بسیار مهم نحوه آموزش به کودکان و نوجوانان می‌باشد. زیرا در صورتیکه این آموزش به صورت پیچیده، گنگ یا کسل کننده باشد با توجه به شرایط سنی کودکان، می‌تواند این افراد مستعد را برای همیشه از دنیای برنامه نویسی دور کند.
آکادمی یاسان یک مرکز آموزش اسکرچ به صورت آنلاین می‌باشد که زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ را توسط اساتید حرفه ای و با تجربه تدریس می‌نماید. این اساتید بصورت تخصصی فقط بر حوزه کودکان و نوجوانان تمرکز دارند. هر ساله دانش آموزان ممتازی از طریق این آکادمی وارد عرصه های گوناگون علوم کامپیوتر می‌شوند. قطعا جهت ورود کودکان و نوجوانان به دنیای برنامه نویسی بهترین گزینه زبان برنامه نویسی اسکراچ می‌باشد.
آکادمی یاسان با توجه به سطح بالای آموزشی زبان برنامه نویسی اسکراچ، این امکان را فراهم نموده تا یک جلسه را بصورت رایگان برای متقاضیان برگزار کند. بدین ترتیب متقاضیان با اطمینان کامل از کیفیت بالای آموزشی این مرکز می‌توانند در این دوره آموزشی شرکت نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام در دوره های آکادمی یاسان با کارشناسان ما تماس بگیرید و یا اینجا کلیک کنید.
