فهرست مطالب
اسکرچ یکی از زبان های برنامه نویسی می باشد که به صورت برنامه نویسی بصری از آن استفاده می شود. کاربرد اسکرچ بسیار است که به بررسی کاربرد های اسکرچ نیز خواهیم پرداخت. از اسکرچ به منظور آموزش برنامه نویسی کودکان استفاده می شود. اسکرچ به شیوه ای طراحی شده است که کودکان و دانش آموزان بتوانند به راحتی انیمیشن و برنامه های تعاملی را بسازند. برنامه نویسی یکی از مهارت هایی می باشد که در آینده نیز بازار کار فراوانی دارد همچنین اهمیت برنامه نویسی نیز با گذر زمان بیشتر از پیش می شود.
اسکرچ چیست؟
اسکرچ چیست؟ زبان برنامه نویسی اسکرچ در واقع یک زبان برنامه نویسی کامپیوتری به همراه یک جامعه آنلاین است. اسکرچ یکی از زبان های برنامه نویسی ساخته و توسعه داده شده در دانشگاه MIT است که به دلیل شیوه خاص برنامه نویسی اسکرچ، این زبان برنامه نویسی در بیشتر مواقع برای شروع برنامه نویسی برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد و مفاهیم و مبانی برنامه نویسی را در قالب هایی جذاب و همراه تصاویر و اهنگ هایی آموزش می‌دهد تا علاوه بر آموزش برنامه نویسی، کودکان را به این حوزه علاقمند کند.
شیوه برنامه نویسی اسکرچ چگونه است؟
در واقع اسکرچ یک زبان برنامه نویسی Visual می باشد. ویژوال به معنای گرافیکی، دیداری و یا بصری می باشد. شیوه برنامه نویسی اسکرچ به گونه ای است، دستورات تایپ نمی گردند، بلکه این دستورات به نوع تصویری می باشند که آنها را با Drag&Drop در زیر یکدیگر می گذاریم. در نهایت با این نوع قرارگیری یک برنامه تولید می گردد. در واقع به این گونه از کدنویسی (یعنی به کار بردن دستورات به مدل بلوک)، برنامه نویسی بلوکی (Block coding) گفته می شود.
تاریخچه اسکرچ چیست؟
سازندگان زبان برنامه نویسی اسکرچ این برنامه که هدف از تولید آن تقویت تفکر محاسباتی کودکان می‌باشد را در سال 2007 توسط تیمی در Media Lab یا آزمایشگاه رسانه در دانشگاه MIT با رهبری آقای Mitchel Resnik تولید نمودند. اسکرچ (Scratch) در زبان فارسی کاری است که بوسیله یک دی جی صورت می پذیرد. نرم افزار اسکرچ با الهام گرفتن از زبان لوگو Logo در سال 2003 تولید شده و به آن Scratch 1 نام نهادند. نسخه 2 اسکرچ در سال 2013 تولید شد. اسکرچ 2 بعلاوه ورژنی که بر روی رایانه نصب می گردد، به یک ورژن آنلاین هم مجهز بود. اسکرچ 3 که در سال 2019 وارد بازار شد، با زبان جاوا اسکریپت و کتابخانه های آن نوشته شده بود. البته همانند تمام نسخه های اسکرچ قبلی آنلاین هم بود. زبان برنامه نویسی اسکرچ یک زبان با یک رابط بصری ساده است که در برنامه نویسی کودکان برای ساخت بازی ها و انیمیشن ها به کار می رود.
با نرم افزار اسکرچ کودکان می‌توانند با بهره‌گیری از خلاقیت خود پروژه‌های متنوع چندرسانه‌ای از قبیل انیمیشن، داستان، بازی و … بسازند و این پروژه‌ها را با دوستان خود به اشتراک بگذارند. یکی از دلایل مهم گسترش اسکرچ در سراسر جهان، پشتیبانی نرم افزار اسکرچ از 70 زبان و همچنین رایگان بودن خدمات این نرم افزار است؛ از سال ۲۰۰۷ تا کنون هزاران نفر در سرتاسر دنیا چیزی بیشتر از ۶ میلیون پروژه ساخته و با یکدیگر در وب سایت دانشگاه MIT به اشتراک گذاشته‌اند.
مفاهیم موجود در اسکرچ چیست؟
| مفهوم | توضیح |
| ترتیب | شناسایی و تعریف یک سری از مراحل برای انجام یک کار خاص به صورت ترتیبی و پشت سر هم |
| حلقه | اجراء و تکرار یک توالی مشخص از کارها برای چند بار |
| موازات | اجراء و انجام چند کار به صورت هم زمان |
| رویداد | یک یا چند کار در صورتی انجام می‌شوند که اتفاق مشخصی روی دهد |
| شرط | تصمیم گیری در صورت بروز شرایط خاص |
| تجربه و تکرار | ساخت بخش کوچکی از پروژه، امتحان کردن آن و ساخت مابقی پروژه در صورت موفقیت |
| تست و عیب یابی | حصول اطمینان از صحت عملکرد اجزاء پروژه و تشخیص و برطرف سازی مشکلات |
کاربرد اسکرچ
اسکرچ یک زبان برنامه نویسی می باشد که دارای ویژگی درگ اند دراپ می باشد. کودکان می توانند با استفاده از این ویژگی به راحتی برنامه های انیمیشنی و تصاویر متحرک بسازند. اسکرچ علاوه بر آن که موجب می شود کودکان و نوجوانان بتوانند با در کنار هم قرار دادن برخی آیتم به خلق برنامه هایی بپردازند، موجب می شود که ذهن کودکان برای ورود به مراحل بالا تر برنامه نویسی آماده شود. از سوی دیگر باعث می شود که کودک بتواند با در کنار هم قرار دادن قطعات و بلوک های کوچک، کد های ساده ای را خلق کند. همچنین اسکرچ به کودکان آموزش می دهد که بتوانند کار گروهی را یاد بگیرند و با هم تعامل کنند. کاربرد اسکرچ و ویژگی های آن بسیارند که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد.
تقویت مهارت با یادگیری اسکرچ
تاثیراتی که زبان برنامه نویسی اسکرچ بر مهارت های فردی کودکان میگذارد چیست؟ یادگیری اسکرچ تفکر محاسباتی و مهارت های حل مسئله کودک را ارتقا می دهد و یک روش ایده آل برای افزایش خلاقیت در کودکان می باشد. به علاوه استفاده از آن به پرورش مهارت‌های کار با ابزارهای فناوری اطلاعات کمک می‌کند. هنگامی که کودکان با ابزارهای برنامه نویسی مانند Scratch کار کرده و اقدام به ساخت پروژه‌ها و برنامه‌های چندرسانه‌ای مورد علاقه خود می‌کنند به طور ضمنی و تدریجی روش صحیح تفکر منطقی را فرا می‌گیرند. این امر با استفاده از مفاهیم متداول و رایجی که در زبان‌های برنامه نویسی وجود دارد اتفاق می‌افتد. برخی از این مفاهیم در جدول زیر آورده شده است.
تأثیر یادگیری اسکرچ بر کودکان
تاثیر یادگیری اسکرچ چیست؟ کاربرد اسکرچ چیست؟ یکی از بهترین روش‌های تشویق دانش‌آموزان به کسب مهارت است. در این عصر تکنولوژی و رشد روز افزون الکترونیک و ابزارهای دیجیتال نیاز است. کودکان از سنین پایین شروع به یادگیری برنامه نویسی کنند. کشورهای توسعه یافته از سنین پایین و در مدارس آنها را تشویق به یادگیری برنامه نویسی می‌کنند. یادگیری برنامه نویسی اسکرچ صرفاً برای این نیست که کودکان به طور حرفه‌ای برنامه نویس شوند. جامعه تنها به برنامه نویس نیاز ندارد اما یادگرفتن اسکرچ تاثیر زیادی بر روی آنها دارد. داشتن ذهن خلاق، پایداری و یادگیری نحوه برطرف کردن مشکلات، کارگروهی و موارد دیگری ویژگی‌هایی به فرد می‌دهد که در همه مشاغل کارآمد است.
تربیت کودک خلاق با اسکرچ
بسیاری از کودکان و نوجوانان از رایانه تنها برای استفاده از برنامه‌ها و بازی‌ها بهره می‌برند، درمقابل عده‌ای از آنها هستند که به عنوان سازنده و طراح، به صورت خلاقانه از رایانه استفاده می‌کنند. استفاده خلاقانه از رایانه باعث می‌شود تا دانش و سواد اساسی ساخت محتوای چندرسانه‌ای و دیجیتال در فرزندانمان تقویت شده و آنها بتوانند ایده‌ها، نظرات و مطالب مورد علاقه‌ی خود را در قالب محتوای چندرسانه‌ای تولید کرده و به دیگران ارائه دهند. برنامه نویسی با استفاده از Scratch یک روش ایده‌آل برای پرورش خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله می‌باشد. به علاوه استفاده از آن به پرورش مهارت‌های کار با ابزارهای فناوری اطلاعات کمک می‌کند.
کلاس اسکرچ چیست ؟
پس از آن که به این سوال که اسکرچ چیست پاسخ داده شد حال باید با کلاس های اسکرچ و نحوه ی برگزاری آنها آشنا شویم. زبان برنامه نویسی اسکرچ یک زبان برنامه نویسی گرافیکی است که در MIT توسعه یافته است. شرکت در این کلاس یک ابزار یادگیری قدرتمند برای برنامه نویسان مبتدی فراهم نموده است.
همانطور که گفتیم زبان برنامه نویسی اسکرچ یک زبان برنامه نویسی بصری براساس بلوک می باشد. اسکرچ با زبان هایی که دستورات را به صورت مکتوب و سنتی و با کمک علائم روی صفحه کلید تایپ می کنند، متفاوت است. دستورات در برنامه اسکرچ به شکل بلوک های رنگارنگ می باشد. به طوری که کاربران قادر هستند با چینش این بلوک ها بر روی یکدیگر، برنامه هایی به نام کلاس اسکرچ بسازند.
رده سنی مناسب برای اسکرچ چیست؟
طراحی اسکرچ برای آشنایی کودکان با مفاهیم ابتدایی برنامه نویسی صورت گرفته است و کودکان به خصوص در سنین 8 تا 16 سالگی می توانند از این نرم افزار برای بازی سازی بهره ببرند؛ البته طبیعتا این نرم افزار برای نوجوانان بالاتر از 16 سال نیز قابل استفاده است اما به دلیل سادگی برای این بازه سنی، بازدهی کافی را ندارد و این بازه سنی برای شروع باید از زبان های برنامه نویسی دیگر مانند پایتون استفاده کنند .
به عبارت دیگر با وجود آن که اسکرچ یکی از زبان های برنامه نویسی مناسب کودکان و نوجوانان می باشد ولی بزرگسالان نیز می توانند از آن برای ساخت برنامه های ساده یا پیچیده استفاده کنند. زبان برنامه نویسی اسکرچ به 70 زبان دنیا ترجمه شده است و در بسیاری از مدارس و موسسات آموزشی در حال تدریس به کودکان می باشد. زبان برنامه نویسی اسکرچ در اکثر مواقع می کوشد که تفکر محاسباتی را همراه با علوم کامپیوتر به کودکان بیاموزد.
اسکرچ توسط چه سازمانی ساخته شده است ؟
برای پاسخ دقیق تر به سوال “اسکرچ چیست و کاربرد اسکرچ چیست؟” باید با شرکت سازنده ی این زبان برنامه نویسی و سابقه ی فعالیت آن آشنا شویم تا متوجه اهداف این شرکت از ساخت اسکرچ شویم .
این زبان برنامه نویسی توسط دانشگاه ام آی تی (mit) در سال 2003 ساخته شده است. دانشمندان این دانشگاه به دنبال زبانی برای برنامه نویسی کودکان می گشتند که کودکان به وسیله آن بتوانند به سادگی و مانند لگو با آن کار کنند. این دانشگاه، این زبان برنامه نویسی را به صورت کاملا رایگان در اختیار عموم مردم قرار داد. کودکان به وسیله این بازی به روشی بسیار ساده می توانند با اصول و پایه های برنامه نویسی آشنا شوند. کاربرد اسکرچ بسیار شبیه به کاربرد برنامه ام کیو می باشد. کاربرد های اسکرچ در حوزه های مختلفی است و ویژگی مثبتی که دارد این است که می توان از آن هم به صورت آنلاین و هم به صورت تحت وب استفاده کرد. نسخه آفلاین اسکرچ نیز قابل دانلود و استفاده در دروایس های مختلف می باشد. شما می توانید از اسکرچ در دیوایس های مختلفی با سیستم عامل، ویندوز، مک، کروم و اندروید استفاده کنید. فقط در هنگام دانلود توجه داشته باشد که برنامه را متناسب با سیستم عامل تان انتخاب کرده و استفاده کنید. پس از دانلود نسخه متناسب با سیستم عامل تان می توانید برنامه را نصب کرده و شروع به استفاده نمایید.
بررسی نحوه نصب در سیستم عامل های متفاوت:
- ویندوز:
برای بهره گیری از کاربرد اسکرچ می توانید به سادگی نسخه ویندوز آن را دانلود کنید و طبق مراحل زیر اقدام به نصب نمایید:
- ابتدا شما می بایست فایل اسکرچ دانلودی را اجرا کنید.
- در گام دوم می بایست انتخاب کنید که شما تنها دیوایسی هستید که از این حساب کاربری می خواهید استفاده کنید یا حساب های کاربری دیگری نیز وجود دارند.
- سپس بر دکمه install کلیک کرده و صبر کنید تا مراحب نصب پایان یابد.
- در گام آخر با کلیک بر دکمه finish اقدام به راه اندازی برنامه نمایید و شروع به کار کنید.
2.مک:
- برنامه را از مرورگر سافاری دانلود کنید، یا مستقیما وارد حساب کاربری خود در اپ استور شوید و اقدام به دانلود نمایید.
- پس از دانلود کامل برنامه، با کلیک بر دکمه open، اقدام به باز کردن و اجرا کردن برنامه نمایید.
برای دانلود اسکرچ از طریق آکادمی یاسان روی عکس زیر کلیک کنید .
چرا فرزند شما باید اسکرچ را فرا بگیرد؟
از مهم‌ترین دلایل توجه کشورهای پیشرفته، به آموزش برنامه نویسی به کودکان، تاثیرات این زبان آینده‌ی کشور‌هاست، توانمندی کودکان و امکان تولید ثروت و همچنین تاثیرات روانشناسی این آموزش‌ها بر کودکان می‌باشد.
کلاس اسکرچ می تواند شما را با انواع کاربرد اسکرچ و نحوه کار کردن با این زبان برنامه نویسی آشنا سازد. در کلاس اسکرچ و کاربرد اسکرچ چه چیزهایی را می آموزیم؟
- آشنایی با اصول برنامه نویسی
- آموزش مهارت های کامپیوتری
- ورود به اسکرچ
- آشنایی با مبانی و کاربرد اسکرچ
- آموزش نحوه کار و اجرای برنامه به صورت کامل
کودکان در برنامه نویسی با اسکرچ چه مفاهیمی را می آموزند؟
زبان برنامه نویسی اسکرچ جهت آموزش برنامه نویسی به کودکان انتخابی ایده آل می باشد. اسکرچ به دلیل فضای رنگارنگ و مطلوبی که دارد، برای یادگیری کودکان بسیار مناسب می باشد و آنها را به زبان برنامه نویسی علاقمند می نماید و علاوه بر این باعث تقویت مهارت های نرم کودکان نیز می شود که این امر در زندگی روزمره و آینده کودکان تاثیر بسزایی خواهد داشت.
تقویت تفکر کامپیوتری
آموزش کدنویسی موجب می شود که تفکر کامپیوتری و منطقی کودک و نوجوان بهبود پیدا کند. هنگامی که کودکان در حال ارتقای پروژه های دیجیتالی خود هستند با چالش هایی روبرو می شوند که درصدد حل آن ها می بایست برآیند. رویارویی با این چالش ها موجب می شود که ذهن کودکان به صورت کاربردی شکل گیرد.
ارتباط ملموس با ریاضیات
از یک طرف آنها ریاضیات و ایده‌های محاسباتی را یاد می‌گیرند که این قابلیت در اسکرچ تعبیه شده است. زمانی که دانش‌آموزان برنامه‌ها را در اسکرچ ایجاد می‌کنند، مفاهیم محاسباتی پایه‌ای مانند تکرار و شروط را یاد می‌گیرند، آنها همچنین دانشی را در خصوص مفاهیم ریاضیاتی مهم مانند مختصات، متغیرها و اعداد تصادفی به دست می‌آورند.
دانش‌آموزان به طور قابل توجهی این مفاهیم را در بافتی با معنا و انگیزشی یاد خواهند گرفت. زمانی که دانش‌آموزان در مورد متغیرها در کلاس‌های جبر سنتی آموزش می‌بینند، ارتباط شخصی کمتری با این مفاهیم را درک می‌کنند. اما زمانی که در همین خصوص در بافت اسکرچ آموزش می‌بینند، بلافاصله می‌توانند از متغیرها در مسیرهای با معنا استفاده کنند برای مثال کنترل کردن سرعت یک انیمیشن و یا دنبال کردن امتیازها در یک بازی که خودشان در حال تولید آن هستند.
تقویت روحیه تیمی کودکان
از سوی دیگر بیشتر پروژه های اسکرچ به صورت گروهی و تیمی انجام می شوند و هر عضو وظیفه دارد تا قسمتی از کار را پیش ببرد. این کار علاوه بر آن که باعث می شود کار به صورت دقیق پیش رود، موجب می شود که کودکان کار کردن به صورت تیمی را آموزش ببینند و بتوانند با گروه همکاری کنند.
آشنایی با دنیای دیجیتال
ایجاد کردن پروژه‌ها در اسکرچ همچنین به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا سطح عمیق‌تری از روان بودن (ارتباط موثر) را با تکنولوژی‌های دیجیتالی برقرار کنند. منظور ما از روان بودن ( ارتباط موثر) چیست؟ اگر روان بودن را در زبان انگلیسی، اسپانیایی یا هر زبان دیگری در نظر بگیریم به این معنا خواهد بود که نه تنها شما باید چگونه خواندن را در یک زبان یاد بگیرید بلکه باید چگونه نوشتن را را نیز یاد بگیرید و به این معنا می‌باشد که شما باید بتوانید خودتان را با آن زبان بیان کنید.به همین صورت روان بودن با تکنولوژی دیجیتال به این معنا است که نه تنها شما باید چگونگی تعامل با کامپیوتر را بیاموزید بلکه باید خلق کردن با آن را نیز یاد بگیرید. بنابراین یک کاربرد اسکرچ که بسیار مهم نیز می باشد این است که باعث می شود کودکان از یک کاربر معمولی به شخصی مبدل شوند که خودش در حال ساخت دنیای دیجیتال خودش است. و با استفاده از قدرت تخیلش دنیای دیجیتال مد نظرش را بسازد.
اشنایی با روند طراحی پروژه
زمانی که دانش‌آموزان بر روی پروژه‌های اسکرچ کار می‌کنند، در خصوص فرایند طراحی نیز اطلاعاتی کسب می‌کنند. به طور کلی، دانش‌آموز با یک ایده اولیه شروع به کار می‌کند، یک نمونه اولیه کاری را ایجاد می‌کند، آن را آزمایش می‌کند و خطاهای آن را برطرف می‌نماید، بازخوردی را از دیگران دریافت کرده و مجددا آن را اصلاح و طراحی می‌کند. این فرایند یک رویه مارپیچی خواهد بود: گرفتن یک ایده، ایجاد پروژه، که شما را به سمت ایده‌های تازه هدایت می‌کند، سپس شما را به سمت پروژه‌های تازه هدایت می‌کند و این رویه همین طور ادامه می‌یابد.
این فرآیند طراحی- پروژه ادغامی از چندین توانایی یادگیری قرن ۲۱ می‌باشد که برای موفقیت در آینده ضروری است: خلاقانه فکر کردن، به طور واضح ارتباط برقرار کردن، به صورت سیستمی تحلیل کردن، به صورت موثر همکاری کردن، به صورت مکرر طراحی کردن و به صورت مستمر یاد گرفتن.
تاثیر برنامه نویسی در زندگی روزمره کودکان
قطعا اکثر دانش‌آموزان برنامه نویسان حرفه‌ای نخواهند شد، همان طور که همه آنها نویسنده‌های حرفه ای نخواهند شد، اما یادگیری برنامه نویسی مزایایی را برای تمامی افراد در بر خواهد داشت، به عنوان مثال دانش‌آموزان می‌توانند خودشان را صورت خلاقانه‌تر و کامل‌تر ابراز کنند. به آنها کمک خواهد کرد که تفکر خلاقانه را در خودشان ایجاد کنند و رشد دهند و به آنها در پیدا کردن درک بهتری از کارکرد تکنولوژی‌هایی که در هر کجای زندگی‌شان با آن رو به رو خواهند شد، کمک خواهد کرد.
کلام پایانی
با گذشت زمان مهارت برنامه نویسی و شروع یادگیری آن از سنین کمتر روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می گردد. در واقع در مقاله فوق ما متوجه شدیم که زبان برنامه نویسی اسکرچ می تواند نقطه شروع مناسبی برای این یادگیری و ورود کودکان به جهان برنامه نویسی باشد. بنابراین این زبان به دلیل آموزش مفاهیم در مدل بازی وار به یادگیری هر چه سریعتر کودکان کمک دو چندانی می نماید.
برای دانلود آخرین نسخه اسکرچ ( SCRATCH 3 ) روی لینک زیر کلیک کنید :
دانلود اسکرچسوالات متداول
اسکرچ چیست؟
چرا فرزند شما باید اسکرچ را فرا بگیرد؟
کودکان در برنامه نویسی با اسکرچ چه مفاهیمی را می آموزند ؟
