تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت

تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت مسئله ای است که ذهن اکثر افرادی که به تازگی با این زبان ها آشنا شده‌اند و یا به دنبال یادگیری زبان های برنامه نویسی اند را گیج و مبهم می‌کند. برای بسیاری از افراد، این دو زبان به نظر می‌رسد کاملا مشابه و قابل استفاده در همه جا است؛ اما در واقع، جاوا و جاوا اسکریپت دو زبان مجزا هستند که برای کاربردهای مختلفی طراحی شده‌اند. در این مقاله، با توضیح فرق جاوا و جاوا اسکریپت و تفاوت های اساسی بین این دو زبان، به شما کمک می‌کنیم تا بهتر درک کنید که کدام زبان برای پروژه یا کاربرد خاص شما مناسب است.

معرفی اجمالی جاوا و جاوا اسکریپت

جاوا (Java) و جاوا اسکریپت (JavaScript) دو زبان برنامه‌نویسی هستند که در دنیای توسعه نرم‌افزار وب و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این‌که نام این دو زبان شبیه به هم است، اما آن‌ها دارای مفاهیم و کاربردهای متفاوتی هستند.

جاوا برای توسعه نرم‌افزارهای بزرگ، سخت‌افزارها، برنامه‌های سرور و انواع برنامه‌های دسکتاپ استفاده می‌شود. زبان جاوا برای برنامه‌نویسان یکی از زبان‌های محبوب برای توسعه نرم‌افزار است. جاوا به دلیل قابلیت‌هایش مانند قابلیت اجرا در سیستم‌های مختلف، جامعه برنامه‌نویسی بزرگی را به خود جذب کرده است. این زبان با استفاده از مفاهیم شی‌گرایی و ساختار داده‌ای قدرتمند، امنیت بالا و امکانات گسترده‌ای که ارائه می‌دهد، برای توسعه نرم‌افزارهای پیچیده و قابل اطمینان مناسب است.

از سوی دیگر، جاوا اسکریپت بیشتر برای توسعه وب سایت‌ها، افزونه‌های مرورگر و برنامه‌های مشابه استفاده می‌شود. این زبان به عنوان یک زبان اسکریپت فرانت-اند وب، برای تغییر دادن وبهبود دادن صفحات وب و برنامه‌های کاربردی با تکنیک‌های داینامیک و تعاملی استفاده می‌شود. جاوا اسکریپت برای ایجاد انیمیشن‌ها، جلوه‌های ویژه و افزایش تعامل کاربر با صفحات وب بسیار مفید است. این زبان به دلیل قابلیت اجرای کد در مرورگر وب، بسیار قدرتمند است و به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب در دنیای توسعه وب شناخته می‌شود.

از مزایای مشترک این دو زبان می‌توان به خوانایی بالا، پشتیبانی از مفاهیم شی‌گرایی و کاربردهای متنوع در دنیای توسعه نرم‌افزار اشاره کرد. همچنین، وجود جامعه بزرگی از برنامه‌نویسان و استفاده از فریمورک‌ها و کتابخانه‌های مختلفی که برای این دو زبان طراحی شده‌اند، از دیگر مزایای این زبان‌هاست.

جاوا چیست؟

جاوا (Java) یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند و پرکاربرد است که توسط James Gosling، Mike Sheridan و Patrick Naughton در شرکت Sun Microsystems در دهه ۱۹۹۰ توسعه داده شد. نام جاوا از جزیره جاوا در اندونزیست که یکی از تولیدکنندگان برنج در جهان است. نام اصلی این زبان “Oak” بود ولی بعد از مدت ای، نام آن به جاوا تغییر کرد.

جاوا در ابتدا برای توسعه برنامه‌های روی سخت‌افزارهای مختلفی مانند تلفن‌های همراه و دستگاه‌های خانگی طراحی شده بود و بعدها به دلیل ویژگی‌هایی مانند قابلیت اجرا در سیستم‌های مختلف، امکانات گسترده‌ای که ارائه می‌دهد و جامعه برنامه‌نویسی بزرگی که دارد، برای توسعه نرم‌افزارهای پیچیده و قابل اطمینان به کار گرفته شد. در حال حاضر، جاوا یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب و پرکاربرد در دنیای توسعه نرم‌افزار است و از طریق جامعه برنامه‌نویسی بزرگی که دارد، به حفظ و توسعه آن کمک می‌شود.

ویژگی های جاوا

این زبان از مفاهیم شی‌گرایی پیروی می‌کند و در زمینه توسعه نرم‌افزارهای پیشرفته و قابل اطمینان، توسعه برنامه‌های موبایل و دسکتاپ و برنامه‌های سروری استفاده می‌شود. این زبان دارای ویژگی‌های متنوعی است که آن را از سایر زبان‌های برنامه‌نویسی متمایز می‌کند:

1. قابلیت اجرا در سیستم‌های مختلف: جاوا برای توسعه نرم‌افزارهایی طراحی شده است که بتوانند در سیستم‌های مختلف اجرا شوند. این ویژگی از آنجا مهم است که برنامه‌نویسان نیازی ندارند برنامه را برای هر سیستم عامل جداگانه توسعه دهند، بلکه می‌توانند یک برنامه را برای تمام سیستم‌های عاملی که جاوا روی آن‌ها نصب شده است، توسعه دهند.
2. پشتیبانی از مفاهیم شی‌گرایی: جاوا یک زبان شی‌گرا است که از مفاهیمی مانند ارث بری، پلی‌مورفیسم و انتزاع پشتیبانی می‌کند. این ویژگی‌ها به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهند که برنامه‌هایی با ساختار قابل توسعه و دوباره استفاده پذیر توسعه دهند.
3. امنیت بالا: جاوا به دلیل طراحی خاص خود، امنیت بالایی دارد. این زبان با استفاده از مفاهیمی مانند مدیریت حافظه خودکار و کنترل دسترسی به منابع سیستم، از حملات مخربی مانند برنامه‌های جاسازی شده و ویروس‌های کامپیوتری محافظت می‌کند.
4. قابلیت گسترش و انعطاف پذیری: جاوا از فریمورک‌ها و کتابخانه‌های متنوعی پشتیبانی می‌کند که امکان توسعه برنامه‌های پیچیده را با سرعت بیشتری فراهم می‌کند. همچنین، پشتیبانی از تکنولوژی‌های جدید مانند بلاک‌چین و اینترنت اشیا، امکان گسترش برنامه‌های جاوا را تا حد زیادی بالا می‌برد.
5. خوانایی بالا: جاوا با استفاده از یک ساختار قابل فهم و خوانایی بالا، برنامه‌نویسان را در توسعه نرم‌افزارهای پیچیده و بزرگ کمک می‌کند. همچنین، وجود مستندات کامل و آموزش‌های آنلاین فراوان، این زبان را به یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی تبدیل کرده است.
6. پشتیبانی از چندرشته‌ای: جاوا قابلیت اجرای چند برنامه به صورت همزمان را داراست. این ویژگی به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که بتوانند برنامه‌های پیچیده را به صورت همزمان اجرا کنند و از ظرفیت سیستم به بهترین شکل ممکن استفاده کنند.

جاوا اسکریپت چیست؟

جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر است که برای تغییر و بهبود صفحات وب و افزایش تعامل کاربر با صفحات وب استفاده می‌شود. این زبان اولین بار توسط Brendan Eich در شرکت Netscape Communications Corporation در سال ۱۹۹۵ توسعه داده شد. جاوا اسکریپت در ابتدا به عنوان یک ابزار برای برنامه‌نویسان وب در نظر گرفته شد ولی بعدها به دلیل قابلیت‌های بیشتری که ارائه می‌کند، به یک زبان برنامه‌نویسی شامل ساختار داده‌ای و مفاهیم برنامه‌نویسی پیشرفته تبدیل شد.

جاوا اسکریپت برای توسعه صفحات وب پویا، برنامه‌های کاربردی و بازی‌های آنلاین استفاده می‌شود. این زبان دارای مفاهیم شی‌گرایی است و برای تعامل با مرورگر وب و تغییر وضعیت صفحات وب به کار می‌رود. جاوا اسکریپت با استفاده از کتابخانه‌ها و فریمورک‌های مختلف، امکانات گسترده‌ای برای توسعه برنامه‌های پیشرفته و تعاملی را فراهم می‌کند.

تاریخچه جاوا اسکریپت به سال ۱۹۹۵ بازمی‌گردد. در آن زمان، شرکت Netscape Communications Corporation به دنبال توسعه یک زبان برنامه‌نویسی ساده برای توسعه صفحات وب پویا بود. Brendan Eich که در آن زمان در این شرکت کار می‌کرد، به عنوان خالق جاوا اسکریپت شناخته شده است. او در مدت کوتاهی، با توجه به ویژگی‌هایی که برنامه‌نویسان وب در آن زمان نیاز داشتند، این زبان را طراحی کرد.

اولین نسخه از جاوا اسکریپت در سال ۱۹۹۶ منتشر شد و بعدها با استفاده از استانداردهای باز صنعتی، به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب در دنیای توسعه وب شناخته شد. در سال ۲۰۰۹، جاوا اسکریپت توسط ECMA International به عنوان یک استاندارد رسمی شناخته شد و به عنوان ECMAScript شناخته می‌شود. امروزه، جاوا اسکریپت به عنوان یکی از ابزارهای برنامه‌نویسی محبوب برای توسعه برنامه‌های کاربردی و صفحات وب پویا، به کار گرفته می‌شود.

ویژگی های جاوا اسکریپت

جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر است که برای توسعه صفحات وب پویا، برنامه‌های کاربردی و بازی‌های آنلاین استفاده می‌شود. این زبان دارای ویژگی‌های متنوعی است که آن را از زبان‌های دیگر برنامه‌نویسی متمایز می‌کند:

1. مفاهیم شی‌گرایی: جاوا اسکریپت از مفاهیم شی‌گرایی پیروی می‌کند که امکاناتی مانند ارث بری، پلی‌مورفیسم و انتزاع را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهند که برنامه‌هایی با ساختار قابل توسعه و باز استفاده‌پذیر توسعه دهند.
2. قابلیت تعامل با صفحات وب: جاوا اسکریپت به کمک DOM (مدل اشیاء سند)، امکان تعامل با عناصر صفحات وب را فراهم می‌کند. این ویژگی به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که بتوانند صفحات وب را پویا کنند و تعامل کاربران با صفحه را بهبود بخشند.
3. پشتیبانی از کتابخانه‌ها و فریمورک‌های متنوع: جاوا اسکریپت از کتابخانه‌ها و فریمورک‌های متنوعی پشتیبانی می‌کند که امکانات گسترده‌ای از ابزارهای برنامه‌نویسی را برای توسعه برنامه‌های پیشرفته فراهم می‌کنند. این کتابخانه‌ها و فریمورک‌ها، مانند React، Angular و Vue.js، به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهند که برنامه‌های پیشرفته و تعاملی را با سرعت و کارایی بالا توسعه دهند.
4. پشتیبانی از برنامه‌نویسی نویسنده محور (functional programming): جاوا اسکریپت از ویژگی‌های برنامه‌نویسی نویسنده محور (functional programming) پشتیبانی می‌کند. این ویژگی به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که با استفاده از توابع، متدها و تکنیک‌های برنامه‌نویسی نویسنده محور، برنامه‌هایی با کد قابل خواندن، قابل تست و قابل توسعه تولید کنند.
5. پشتیبانی از برنامه‌نویسی همروند: جاوا اسکریپت از ویژگی‌های برنامه‌نویسی همروند (concurrency) پشتیبانی می‌کند. این ویژگی به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که برنامه‌های پیچیده را به چندین قسمت تقسیم کرده و سپس همزمان اجرا کنند. این ویژگی، باعث افزایش کارایی برنامه‌های جاوا اسکریپت می‌شود و در برخی موارد، اجرای برنامه‌ها را سریعتر و کارا تر می‌کند.

جاوا (Java) و جاوا اسکریپت (JavaScript) دو زبان برنامه‌نویسی با تفاوت‌های بسیاری هستند. از جمله تفاوت‌ جاوا و جاوا اسکریپت می توان به نوع داده هایی که این دو زبان برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کنند را اشاره کرد. جاوا زبانی قوی‌تایپ است و در آن برای استفاده از متغیرها، باید ابتدا آن‌ها را تعریف کرد. همچنین، نوع داده هر متغیر در جاوا در زمان کامپایل بررسی می‌شود. به عبارت دیگر، در جاوا، تایپ متغیر در زمان کامپایل چک می شود. از سوی دیگر، جاوا اسکریپت یک زبان نوع داده‌ای ضعیف است و دارای سینتکس و قواعدی محاوره‌ای‌تر است. در جاوا اسکریپت، نوع داده هر متغیر در زمان اجرا بررسی می‌شود و تایپ متغیر در زمان اجرا چک می‌شود.

از جمله دیگر تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت که وجود دارد، محیط اجرایی آن‌ها است. در جاوا، برای اجرای برنامه‌ها از Java Virtual Machine (JVM) استفاده می‌شود و برنامه‌های جاوا می‌توانند در هر ماشین مجازی یا مرورگر اجرا شوند. از سوی دیگر، جاوا اسکریپت برای اجرای برنامه‌های خود در مرورگر وب از موتور JavaScript استفاده می‌کند. همچنین، اکنون با استفاده از فناوری Node.js، امکان اجرای کد جاوا اسکریپت روی سرور نیز وجود دارد.

نمونه دیگر تفاوت‌ جاوا و جاوا اسکریپت، کاربردهای آن‌ها است. جاوا به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی شی‌گرا، بیشتر برای توسعه‌ی برنامه‌های پیچیده و کاربردی مانند نرم‌افزارهای دسکتاپ و شرکتی استفاده می‌شود. از سوی دیگر، جاوا اسکریپت به عنوان یک زبان اسکریپتینگ، برای توسعه و ایجاد صفحات وب پویا و تعاملی استفاده می‌شود. در واقع، جاوا اسکریپت بیشتر برای سمت کلاینت و توسعه وب استفاده می‌شود، در حالی که جاوا بیشتر برای سمت سرور و توسعه برنامه‌های پیچیده استفاده می‌شود. مهم ترین تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت در مورد سینتکس است. جاوا یک زبان برنامه‌نویسی با سینتکس C-style است، در حالی که جاوا اسکریپت با سینتکسی مشابه با C و C++ است.

از جمله دیگر تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت که بین این دو زبان وجود دارد، رویکرد آن‌ها به همروندی است. در جاوا، رویکرد همروندی بر پایه‌ی رشته (Thread) است، در حالی که در جاوا اسکریپت، رویکرد همروندی بر پایه‌ی رویداد (Event) است. به عبارت دیگر، در جاوا از رشته‌ها برای همروندی استفاده می‌شود، در حالی که در جاوا اسکریپت از رویداد‌ها برای همروندی استفاده می‌شود. همچنین، جاوا از همروندی چندنخی (Multithreading) پشتیبانی می‌کند، در حالی که جاوا اسکریپت از همروندی چندنخی پشتیبانی نمی‌کند، اگرچه با استفاده از وب‌ورکر‌ها (Web Workers) می‌توان همروندی شبیه به چندنخی در جاوا اسکریپت شبیه‌ست. حال برای تصویرسازی از تفاوت جاوا و جاوا اسکریپت به تصویر زیر توجه نمایید.

شباهت جاوا و جاوا اسکریپت

جاوا و جاوا اسکریپت دو زبان برنامه‌نویسی هستند که علی‌رغم تفاوت‌های زیاد، شباهت‌هایی نیز دارند. در ادامه به برخی از شباهت‌های این دو زبان پرداخته خواهد شد:

1. استفاده از مفاهیم شیءگرایی: هر دو زبان جاوا و جاوا اسکریپت از مفاهیم شیءگرایی پشتیبانی می‌کنند. این مفاهیم شامل ارث‌بری، پلی‌مورفیسم، چندریختی و کپسوله‌سازی هستند. با استفاده از این مفاهیم، برنامه‌نویسان می‌توانند کد خود را به صورت ساختارمند و قابل‌توسعه بنویسند.
2. پشتیبانی از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌ها: هر دو زبان جاوا و جاوا اسکریپت از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های متعددی پشتیبانی می‌کنند. این کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌ها شامل بسته‌هایی برای توسعه وب، برنامه‌های موبایل و برنامه‌های دسکتاپ هستند. با استفاده از این کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌ها، برنامه‌نویسان می‌توانند کد خود را به صورت سریع و با کیفیت بالا بنویسند.
3. استفاده از ویژگی‌های مدرن وب: جاوا اسکریپت به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا صفحات وب را پویا و تعاملی کند. این زبان برنامه‌نویسی ازویژگی‌های مدرن وب مانند AJAX، کار با DOM، افکت‌های جانبی، اعتبارسنجی فرم‌ها و غیره پشتیبانی می‌کند. این ویژگی‌ها امکان ایجاد برنامه‌های وب پویا و تعاملی را به برنامه‌نویسان می‌دهند.

کاربرد های جاوا و جاوا اسکریپت

جاوا و جاوا اسکریپت دو زبان برنامه‌نویسی مجزا هستند با کاربردهای مختلف. به طور کلی، جاوا برای توسعه نرم‌افزارهای بزرگ، سخت‌افزارها، برنامه‌های سرور و انواع برنامه‌های دسکتاپ استفاده می‌شود، در حالی که جاوا اسکریپت بیشتر برای توسعه وب سایت‌ها، افزونه‌های مرورگر و برنامه‌های مشابه استفاده می‌شود.

به عنوان مثال، می‌توانید از موارد زیر برای هر یک از این زبان‌ها بهره ببرید:

• کاربردهای جاوا:
  • توسعه نرم‌افزارهای بزرگ و پیچیده مانند برنامه‌های مالی، سیستم‌های مدیریت داده، سیستم‌های مدیریت محتوا و سیستم‌های عامل.
  • توسعه برنامه‌های دسکتاپ و موبایل با استفاده از فریمورک‌های مختلفی مانند JavaFX و Android.
  • توسعه برنامه‌های سروری و تحت وب با استفاده از فریمورک‌های مانند Spring و Hibernate.
• کاربردهای جاوا اسکریپت:
  • برنامه‌نویسی وب سایت با استفاده از جاوا اسکریپت و فریمورک‌هایی مانند React، Vue.js و Angular.
  • توسعه افزونه‌های مرورگر مانند افزونه‌های تبلیغاتی و افزونه‌های امنیتی با استفاده از جاوا اسکریپت.
  • توسعه برنامه‌های موبایل و دستگاه‌های هوشمند با استفاده از فریمورک‌هایی مانند React Native و Ionic.
  • ایجاد انیمیشن‌ها و جلوه‌های ویژه در صفحات وب با استفاده از کتابخانه‌های جاوا اسکریپتی مانند jQuery و Anime.js.

این تنها چند مثال از کاربردهای جاوا و جاوا اسکریپت هستند. هر دو زبان برنامه‌نویسی قدرتمندی هستند که برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.