فهرست مطالب
خلاق بودن موضوعی نیست که به‌سادگی اتفاق بیفتد. پرورش، رشد و توسعه خلاقیت، حتی برای کسانی که در حوزه‌های خلاقانه و پویا فعالیت می‌کنند، سخت و چالش‌برانگیز است. این موضوع برای معلم‌ها و مربیان آموزشی پیچیده‌تر نیز خواهد بود. یک مربی باید سعی کند، ضمن آموزش مباحث علمی، روش‌های تست زنی و سایر موارد، خلاقیت خود و دانش‌آموزان را ارتقا دهد. با تمام تفاسیر تبدیل شدن به یک معلم خلاق کار چندان سختی نیست. این کار به تمرین و راهکارهای مناسبی نیاز دارد. در این صورت است که می‌توان کلاس درس را به یک محیط با‌نشاط، جذاب و پرشور تبدیل کرد.
اما سوال این است: چگونه باید به این هدف رسید؟ چگونه می‌توان در کلاس به آموزش با شیوه‌های خلاقانه پرداخت؟ روش‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به ایجاد خلاقیت در کلاس کمک کند. در این مقاله تمامی این روش‌ها برای شما ارائه شده است.
راهکارهایی برای معلم خلاق: یافتن راهی برای خلاقیت
برای پیدا کردن مسیر سردرگم هستید؟ هیچ اشکالی ندارد. نکاتی که در این بخش مطرح می‌شود، کمک می‌کند تا بر اصول اولیه مسلط شوید و قدم اول را برای شروع یک کلاس درس خلاقانه محکم بردارید.
1. ذهن خود را برای ایده‌های جدید باز کنید
حتی افرادی که ذهن بازی در مسائل مختلف دارند، گاهی اوقات دچار سردرگمی می‌شوند و چشم خود را به روی راه‌های بهتر می‌بندند.به عنوان یک معلم خلاق کافی است که این رویه را ترک کنید و ذهن خود را برای ایده‌های تازه باز نگه دارید، حتی اگر ایده مدنظر در ابتدا کمی عجیب باشد. گوش دادن به ایده ها و نظرات دانش آموزان باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان و اعتماد بیشتر آنها به شما خواهد شد .
2. خارج از چارچوب اصلی فکر کنید
به کلاس درس خود به صورت محدود نگاه نکنید و به دنبال ایده‌های جدید و تازه باشید، حتی اگر این ایده‌ها خارج از عرف باشند. گاهی یک ایده جالب می‌تواند کلاس درس شما را به کلی متحول کند.
3. به‌دنبال مباحث هیجان انگیز باشید
یکی از روش‌های ایجاد خلاقیت در مغز این است که شروع به یادگیری چیزی کند که برایش هیجان انگیز باشد. هیجان باعث تحریک مغز می‌شود و در این شرایط مغز با انگیزه و خلاقیت بیشتری فعالیت می‌کند.
4. از منطقه امن خارج شوید
سخت است که از منطقه‌ای که در آن راحت هستید، خارج شوید، اما شاید این همان چیزی باشد که برای تبدیل شدن به یک معلم خلاق به آن نیاز دارید. با گروه‌های جدیدی از دانش‌آموزان کار کنید، موضوعات جدیدی را آموزش دهید یا چیزی را تدریس کنید که با برایتان سخت و پیچیده باشد. شاید موفقیت آمیز باشد، شاید هم نباشد. اما اگر شروع نکنید، هیچگاه موفق نخواهید شد.
5. مکان‌های الهام بخش را پیدا کنید
با وجود این که برخی از افراد نیاز به یک صندق جادویی برای الهام گرفتن نیاز دارند، اما شاید برای شما محیطی مانند پارک، اتاق نشیمن یا قسمتی از مدرسه مکان مناسبی باشد. برای تبدیل شدن به یک معلم خلاق به مکان الهام بخش خود بروید و کار خود را شروع کنید.
6. خونسردی خود را حفظ کنید
تعداد کمی از افراد تحت استرس عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهد، اما برای بیشتر افراد استرس قاتل خلاقیت محسوب می‌شود. برای این که بتوانید خلاق بمانید، خونسرد باشید و هر از گاهی استراحت کنید. نیازی نیست همیشه به دنبال ایده پردازی باشید.
7. هر جایی منتظر ایده‌های تازه باشید
ایده‌های شگفت انگیز می‌توانند در هر جا و زمانی به سمت شما حرکت کنند. بنابراین همیشه چشم‌ها، گوش‌ها و ذهن خود را باز نگه دارید.
8. برای خود سرگرمی ایجاد کنید
قرار نیست همیشه به فکر تدریس باشید. گاهی باید از آموزش فاصله بگیرید و چند ساعت در روز تفریح کنید تا بتوانید با اشتیاق و علاقه به کار خود بازگردید.
9. علاقه‌های خود را دنبال کنید
اگر عاشق چیزی هستید، بهتر است آن را دنبال کنید. دنبال کردن چیزی که عاشق آن هستید، شما را هیجان زده، الهام بخش و ذهن شما را آماده برای خلاقیت می‌کند.
10. ورزش کنید
مغز برای تفکر به اکسیژن زیادی نیاز دارد. ورزش می‌تواند اکسیژن رسانی را افزایش دهد. بنابراین فردی که بخواهد معلم خلاقی باشد، باید همیشه ورزش کند.
11. مراقبه را فراموش نکنید
گاهی نیاز است ذهن خود را از موضوعات قدیمی و بیهوده دور کنید تا بتوانید آن را پذیرای ایده‌های جدید و خلاقانه نمایید.
12. به نقاط قوت‌تان اتکا کنید
همانطور که اشاره کردیم، به چالش کشیدن خود می‌تواند عالی باشد، با این حال این کار برای همیشه خسته کنند خواهد بود. برای این که در میانه‌های راه جا نزنید، باید روی نقاط قوت خود کار کنید و از آنها کمک بگیرید.
راهکارهایی برای معلم خلاق: گسترش بارقه‌های خلاقیت
اگر نشانه‌هایی از خلاق بودن دارید، باید قدم‌های بلندی برای استفاده از آن بردارید. در ادامه راهکارهایی ارائه می‌دهیم که می‌تواند برایتان مفید باشد.
13. زمانی را برای تفکر درباره خلاقیت اختصاص دهید
برای رسیدن به هدف باید زمانی را برای فکر کردن به خلاقیت تخصیص دهید. حتما باید چند دقیقه در روز را به این کار واگذار کنید و آن را در اولویت کارهای خود قرار دهید. همچنین باید اطمینان حاصل کنید که دانش‌آموزان شما غرق در مشق شب نمی‌شوند و آنها نیز زمانی برای تفکر خلاقانه دارند.
14. از مرگ ایده‌های خلاقانه جلوگیری کنید
تنها ایده پردازی کافی نیست، بلکه باید پیگیر ایده خود باشید، برای پرورش آن زمان و انرژی صرف کنید، آن را توسعه دهید. همچنین باید تلاش کنید که دانش‌آموزان را به انجام این کار تشویق نمایید.
15. یک دفترچه یادداشت داشته باشید
هر لحظه ممکن است که به ذهن شما یه ایده جدید خطور کند. مطمئن شوید یک دفترچه یادداشت همراه خود دارید تا بتوانید به سرعت آنها را ثبت کنید.
16. سرزنش‌گر درونی خود را خاموش کنید
زمانی که می‌خواهید به یک معلم خلاق تبدیل شوید، چیزی که بیشترین لطمه را به شما وارد می‌کند، خودتان هستید. تلاش کنید تا انتقادها و بی‌مهری‌ها نسبت به خودتان را جدی نگیرید و ایده‌های خود را بدون توجه به سرزنش‌گر درونی پیاده کنید.
17. ذهن‌تان را هوشیار نگه دارید
مغز انسان مانند ماهیچه نیاز به فعالیت دارد، تا ضعیف نشود. بخوانید، بیاموزید و ذهن‌تان را به چالش دعوت کنید تا آن را فعال نگه دارید. شما نه تنها خلاق خواهید شد، بلکه به تدریج معلم بهتری نیز می‌شوید.
18. عاشق کارتان باشید
هیچ چیزی به اندازه علاقه و اشتیاق به کاری که انجام می‌دهید، به شما خلاقیت و الهام نمی‌بخشد. اگر استرس دارید، به خودتان القا کنید که شغل ایده‌آلی دارید. این کار به شما کمک می‌کند تا فعالیت خود را با شوق و خلاقیت بیشتری ادامه دهید.
19. کلاس خود را مانند یک تجارت ببینید
اگر مدیر یک شرکت نوآوری یا کارگاه هنری بودید، چگونه به هنرجویان خود الهام می‌بخشیدید؟ همان تاکتیک را بر روی کلاس درس و دانش‌آموزان خود پیاده کنید.
20. شکست‌های خود را جشن بگیرید
آیا ایده جدیدتان شکست خورده؟ یا تاکنیک شما جواب خوبی نگرفته؟ نیازی به نگرانی نیست. در مسیر تبدیل شدن به یک معلم خلاق بارها زمین می‌خورید، چرا که این بخشی از مسیر خلاق شدن است. گاهی اوقات یک شکست می‌تواند دریچه‌ای به سمت موفقیت‌های بزرگ باشد، البته اگر در آن نکاتی آموزنده باشد.
21. خودتان ایده بسازید
استفاده از ایده‌های دیگران اشکالی ندارد، اما باید سعی کنید حتی اگر از ایده‌ی شخصی دیگر استفاده می‌کنید، آن را با تفکرات و سلایق خود تغییر دهید تا به نام شما باشد. در واقع شما باید نوآوری‌های دیگران با به نفع خود شخصی سازی کنید.
22. قضاوت را کنار بگذارید
هر معلم خلاقی باید بداند که ایده‌ها و نوآوری‌های خود را به سرعت قضاوت نکند و ابتدا اطلاعات خود را پیرامون آن گسترش دهد. بسیاری از اهداف خوب در ابتدای مسیر کمی عجیب به نظر می‌رسند.
23. تمامی احتمالات را در نظر بگیرید
زمانی که بسیاری از موارد را غیرممکن تصور می‌کنید، در واقع ظرفیت خلاقیت خود را محدود کرده‌اید. هر چیزی احتمال دارد، بنابراین احتمال چیزهای دور از دسترس را نیز صفر در نظر نگیرید.
24. پذیرای موضوعات عجیب باشید
زمانی که از خلاقیت صحبت می‌شود، عجیب بودن گزینه خوبی محسوب می‌شود. پرداختن به اتفاقات عجیب و نادر می‌تواند شما را به جایی که می‌خواهید برساند.
راهکارهایی برای معلم خلاق: دانش‌آموزان الهام بخش
زمانی که خلاقیت خود را توسعه دادید و ایده و الهام‌های خوبی گرفتید، باید تمام تلاش خود را انجام دهید تا دانش‌آموزان‌تان نیز با جنبه‌های خلاقیت آشنا شوند.
25. الگوی خلاقیت آنها باشید
می‌خواهید به دانش‌آموزان خود نشان دهید که چگونه خلاق‌تر باشند؟ باید به آنها رسیدن به این هدف را نشان دهید. بهترین کار این است که الگوی خلاقیت آنها باشید تا از شما پیروی کنند.
26. از دیدگاه‌های چندجانبه استقبال کنید
اگر در کلاس شما تنها دو گزینه صحیح و غلط وجود دارد، فضایی برای رشد و توسعه خلاقیت در دانش‌آموزان باقی نمی‌ماند. سعی کنید دیدگاه‌ها و نظرات مختلف را تشویق کنید، هرچند اگر آنها چندان مطابقتی با نظر شما نداشته باشند.
27. تفاوت‌ها را بولد کنید
اگر دانش‌آموزان شما از فرهنگ‌ها و قومیت‌های متفاوتی هستند، می‌توانید از این تنوع استفاده کرده و ایده‌ها و ارزش‌های هر قوم و فرهنگی را برجسته کنید. این کار نه تنها جنبه آموزشی دارد، بلکه می‌تواند نشان دهد که همیشه بیش از یک راه برای کارها وجود دارد.
28. توانایی‌های آنها را نمایش دهید
یک معلم خلاق باید بداند که هر دانش‌آموزی استعدادها و توانایی‌های گوناگونی دارد. به این ترتیب می‌تواند از این واقعیت برای مشارکت آنها در کلاس و به کارگیری خلاقیت در فعالیت‌ها استفاده کند.
29. فرضیات سوال را به چالش بکشید
مسائل را با فرضیات موجود پیش نبرید. می‌تواند فرضیات رایج را به چالش بکشید. البته این کار را تنها خودتان انجام ندهید، بلکه دانش‌آموزان را نیز وادار کنید تا در این زمینه کنجکاو باشند.
30. حل مشکلات به صورت خلاقانه را تشویق کنید
معمولا بیش از یک راهکار برای حل مشکلات وجود دارد. به دانش‌آموزان خود کمک کنید تا در نحوه پیدا کردن مسیرهای حل مشکلات خلاق عمل کنند . به آنها پروژه‌هایی دهید تا به تقویتشان در این مهارت منجر شود.
31. مطالعه کنید و آنها را نیز تشویق کنید
مطالعه کردن یک گزینه ایده‌آل برای الهام بخشی، افزایش اطلاعات و ایده‌های خلاقانه است. یک معلم خلاق باید اهمیت کتاب‌خوانی و مطالعه را به کودکان بیاموزد.
32. سوالات باز بپرسید
پرسیدن سوال از دانش‌آموزان، می‌تواند یه ابزار ساده اما مفید برای تفکر خلاقانه آنها باشد. تنها کافی است که سوالات به اندازه کافی باز مطرح شوند تا آنها را به چالش بکشد و برای یافتن جواب آن فکر کنند و صد البته که مطمئن باشند که با عقاید شما محدود نمی‌شوند.
33. هدف هر شخص را پیدا کنید
به دانش‌آموزان خود کمک کنید تا ایده‌های خود را با تجربیات و احساسات‌شان یکسو کنند. به این ترتیب پروژه‌ها معنی عمیق‌تری خواهند داشت و سطح خلاقیت کلاس افزایش پیدا می‌کند.
34. اجازه دهید کارهای خود را نمایش دهند
کودک در هر سنی تمایل دارد تا کار خود را به دیگران نشان دهد. چه در کلاس درس هستید و چه در راهروی کلاس، فرقی نمی‌کند. باید به آنها فرصت دهید تا کارهایی که می‌توانند انجام دهند را نمایش دهند.
35. بدون برنامه عمل کنید
از مسیر درسی خارج شوید و بدون برنامه کار کنید. یک معلم خلاق با این کار به دانش‌آموزان خود یاد می‌دهد روش‌های جدیدی پیدا کنند و ذهن خود را توسعه دهند.
36. پاسخ سوالات را از آنها بخواهید
به جای این که به سوالات خودتان جواب دهید، اجازه دهید تا آنها به جواب‌های مناسبی برسند.
37. با آنها همکاری کنید
گاهی اوقات همکاری در یک کار، موضوع یا رویداد، می‌تواند کمک زیادی برای یافتن راهکارهای خلاقانه جهت رفع مشکلات باشد.
38. کارهای برتر را برجسته کنید
وقتی دانش‌آموزان کار خوبی انجام می‌دهند، به آنها نشان دهید تحت تاثیر قرار گرفته‌اید. این کار آنها را ترغیب می‌کند تا کارهای بزرگ را ادامه دهند.
39. کارها را با سرگرمی ادغام نمایید
فعالیت‌های سرگرم کننده باعث می‌شود آنها بخندند، احساس آرامش کنند و از همه مهمتر سرگرم شوند. این کار باعث شکوفایی خلاقیت خواهد شد.
راهکارهایی برای معلم خلاق: کلاس درس خلاق
حالا زمان آن رسیده تا نکاتی برای تبدیل یک کلاس درسی کسل کننده به محیطی خلاق ارائه کنیم.
40. خلاقانه ارزیابی کنید
نمره‌گذاری آزمون‌های چند گزینه‌ای کار ساده‌ای است، اما فضای زیادی برای تفکرهای خلاقانه باقی نمی‌گذارد. چرا که پاسخ‌ها صحیح غلط هستند یا 4 گزینه پیش روی شما می‌گذارند. با انجام تکالیف و آزمون‌های خلاقانه‌تر به دانش‌آموزان نشان دهید برای آنها ارزش قائل هستید.
41. به ایده‌ها و پروژه‌های خلاقانه پاداش دهید
زمانی که بحث خلاقیت در کلاس درسی در میان است، باید از دانش‌آموزانی که نوآوری و تفکرهای جدید دارند، تقدیر و قدردانی کنید و حتی به آنها پاداش دهید، حتی اگر با ایده‌های آنها موافق نباشید و آنها را دوست نداشته باشید.
42. ریسک‌های عقلانی را ستایش کنید
بسیاری از کودکان آنقدر از شکست می‌ترسند که برای یادگیری چیزهای جدید هیچ ریسکی نمی‌کنند. معلم خلاق باید با ترغیب به ریسک‌های هوشمندانه این ترس را در کودکان کاهش دهد. این کار باعث می‌شود تا خارج از چارچوب فکر کنند، پیشرفت‌های بزرگی در آنها ایجاد شود و رشد کنند.
43. اشتباهات را با آغوشی باز بپذیرید
هر ایده‌ی خلاقانه‌ای حتما به موفقیت ختم نخواهد شد. با این وجود به این معنی نیست که آن ایده نامناسب بوده است. به عنوان مثال گاهی اشتباهات اولیه پایه گذاری موفقیت‌های بزرگ بعدی می‌شوند. به جای این که اشتباهات را سرزنش کنید، آن ها را بررسی کنید و از آن برای ارتقای خلاقیت دانش‌آموزان کمک بگیرید.
44. یک محیط درسی مهیج ایجاد کنید
بدیهی است که در هر محیطی می‌توان خلاق عمل کرد، اما انجام این کار در یک محیط هیجان انگیز دوچندان ساده‌تر خواهد شد. می‌توانید کلاس درس‌تان را تزیین کنید تا سرگرم کننده و جذاب باشد.
45. پاداش‌ها را بلندمدت در نظر بگیرید
نباید پروژه‌های خلاقانه را بلافاصله با پاداش جبران کنید. با تاخیر در پاداش‌ها به آنها بیاموزید برای اهداف بلند مدت کار کنند و سخت کوشی و تلاش را تمرین کنند.
46. دانش‌آموزان را در شناسایی موانع راهنمایی و برای آنها برنامه ریزی کنید
قطعا دانش‌آموزان در طول انجام کارها با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. معلم خلاق می‌تواند با کمک و برنامه ریزی برای آنها به این موانع مانند یک فرصت نگاه کند و این طرز تفکر را به آنها نیز القا کند.
47. خود و دانش‌آموزان‌تان را شگفت زده کنید
هیچ چیز مانند کارهای عجولانه و بی‌برنامه، فضای خلاقانه ایجاد نمی‌کند. هر از گاهی کارهای خارج از عرف می‌تواند کودکان را در مسیر مناسب حظ کند.
48. هنرها را ترکیب کنید
بیشتری موضوعات خلاقانه سنتی در هنر پیدا می‌شوند. با این حال آنها در هر درسی مانند ریاضی، علوم و تاریخ دیده می‌شوند. روش‌هایی اختراع کنید که موسیقی، طراحی، نویسندگی و سایر هنرها را به کلاس درس وارد نماید.
49. دانش‌آموزان را برای رسیدن به اهداف‌شان کمک کنید
تنها خلاق بودن کافی نیست، بلکه باید به شاگردان خود بیاموزید که برای پروژه‌ها و تکالیف خود اهداف آموزشی مناسبی در نظر بگیرند و برای رسیدن به آن تلاش کنند.
50. خلاقیت را به همه موضوعات اضافه کنید
چرا باید تنها در دروس هنر کلاسی خلاق داشته باشید؟ اگر می‌خواهید نام یک معلم خلاق را یدک بکشید، آن را در درس‌های ریاضی یا علوم نیز وارد کنید.
