تفاوت برنامه نویسی شی گرا و برنامه نویسی ساخت یافته

برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته دو سبک از برنامه نویسی هستند. سبک های برنامه نویسی در نحوه نمایش هر عنصر از برنامه ها و نحوه تعریف مراحل برای حل مسائل متفاوت است. برنامه نویسی شی گرا همانطور که از نام آن پیداست، بر نمایش مشکلات با استفاده از اشیاء دنیای واقعی و رفتار آنها تمرکز دارد، در حالی که برنامه نویسی ساخت یافته با سازماندهی برنامه در یک ساختار منطقی سر و کار دارد و همین مورد باعث ایجاد تفاوت در برنامه نویسی شی گرا و برنامه نویسی ساخت یافته شده است.

برنامه نویسی شی گرا چیست؟

برنامه نویسی شی گرا (OOP مخفف عبارت Object Oriented Programming) جدیدترین سبک برنامه نویسی است که بر مفهوم کلاس ها و اشیا متکی است. برنامه نویسی شی گرا به برنامه نویس اجازه می دهد تا سناریوهای دنیای واقعی را با استفاده از اشیا نمایش دهد. درواقع این سبک از برنامه نویسی با الهام از دنیای واقعی پدید آمده است. در دنیای اطرافمان، موارد زیادی از نمونه های متفاوت مشاهده می‌شود که ساختار و قالب یکسانی دارند. که در دنیای برنامه نویسی شی گرا به نمونه‌های متفاوت، شی و به ساختار و قالب یکسان، کلاس گفته می‌شود. از جمله زبان های رایج در این نوع سبک، می توان به  ++JavaScript ،C، جاوا و پایتون اشاره کرد. برای آشنایی با این سبک برنامه نویسی می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:

بنابراین برنامه نویسی ساخت یافته، روش مناسبی برای حل مسائل پیچیده است، زیرا هر کار پیچیده‌ای به چند کار کوچک تر تجزیه می شود تا این کارها به راحتی قابل پیاده سازی باشند. سپس برای انجام هریک از این کارها، زیربرنامه خاصی که متد (Method) نامیده می‌شود، نوشته می شود. بدین ترتیب با کمتر شدن کدنویسی، سرعت توسعه نرم افزار افزایش می یابد. در واقع پس از آن که متدهای مورد نیاز برنامه مشخص شد، هر فرد از اعضای گروه وظیفه نوشتن و تست متدهای مشخصی را برعهده می گیرد و به این شکل اعضای گروه به صورت همزمان روی بخش های مختلف برنامه فعالیت می کنند بدون اینکه یکی منتظر دیگری بماند. این روند همان دلیلی است که باعث پیشرفت سرعت توسعه نرم افزار می شود. زبان C و پاسکال، دو زبان برنامه نویسی ساخت یافته رایج هستند.

در مقایسه برنامه نویسی شی‌گرا و ساخت یافته، میتوان گفت OOP نسبت به برنامه نویسی ساخت یافته انعطاف پذیرتر در نظر گرفته می شود، زیرا OOP یک برنامه را به جای ساختاردهی برنامه در یک سلسله مراتب، به شبکه ای از زیرسیستم ها جدا می کند. اگرچه ساختاردهی خاصی را فراهم می کند، یک تغییر کوچک در یک برنامه ساخت یافته بسیار بزرگ ممکن است باعث ایجاد یک موجی از تغییر چندین زیربرنامه شود. حال برای بررسی تفاوت های برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته از دید اصول برنامه نویسی، تنها کافیست سه اصل از مهم ترین اصول برنامه نویسی که عبارتند از نهان سازی (Encapsulation)، وراثت (Inheritance) و چندریختی (polymorphism) را بررسی کرد.

نهان سازی

اشیا بدون اطلاع از چگونگی کارکرد یکدیگر، می توانند باهم در ارتباط باشند.

وراثت

یک کلاس می تواند رفتار یا صفاتی را از کلاس دیگر به ارث ببرد.

چندریختی

اشیا می توانند در موقعیت های مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهند.

تفاوت های برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته

حال که با تفاوت های اصلی برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته آشنا شدید می‌توانید در جدول زیر با تفاوت های جزئی این دو سبک برنامه نویسی آشنا خواهید شد:

برنامه نویسی شی گرا	برنامه نویسی ساخت یافته
این بر پایه اشیایی است که حاوی داده ها و کد هستند.	زیر مجموعه ای از برنامه نویسی رویه ای است.
برنامه ها به اشیا یا موجودیت ها تقسیم می شوند.	برنامه ها به زیربرنامه یا توابع کوچک تقسیم می شوند.
همه چیز در مورد ایجاد اشیایی است که معمولاً حاوی توابع و داده ها هستند	همه چیز در مورد تسهیل ایجاد برنامه هایی با کد قابل خواندن و اجزای قابل استفاده مجدد است.
هدف اصلی آن بهبود و افزایش کیفیت و بهره وری تحلیل و طراحی سیستم است.	هدف اصلی آن بهبود و افزایش کیفیت، وضوح و زمان توسعه برنامه های کامپیوتری است.
به نمایش ساختار و رفتار ماژول های کوچک متمرکز است که به طور کلی داده ها را ترکیب می کند و هر دو را پردازش می کند.	بر روی توابع و فرآیندهایی که معمولاً روی داده ها کار می کنند تمرکز می کند.
این روشی است که در آن مجموعه ای از اشیاء می توانند به صورت پویا تغییر کنند و فقط با عمل کردن و خواندن برای یکدیگر اجرا شوند.	این روشی برای سازماندهی، مدیریت و کدگذاری برنامه ها است که می تواند تغییرات و درک بسیار آسان تری را ارائه دهد یا ارائه دهد.
در این روش به صورت پویا کار می کند، بنا به نیاز کد برای مدت زمان معینی ارتباط برقرار می کند.	در این روش، متدها به صورت سراسری نوشته می شوند و خطوط کد یک به یک پردازش می شوند، یعنی به صورت متوالی اجرا می شوند.
به طور کلی از “رویکرد پایین به بالا” پیروی می کند.	به طور کلی از “رویکرد بالا به پایین” پیروی می کند.
انعطاف پذیری و انتزاع بیشتری	در مقایسه با برنامه نویسی شی گرا، انعطاف و انتزاع کمتری را ارائه می دهد.
تغییر برنامه های شی گرا و استفاده مجدد از کد در مقایسه با برنامه های ساخت یافته کمتر دشوار است	اصلاح برنامه های ساخت یافته و استفاده مجدد از کد در مقایسه با برنامه های شی گرا دشوارتر است.
به داده ها اهمیت بیشتری می دهد.	به کد اهمیت بیشتری می دهد.

زبان های برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته

برای آشنایی بیشتر با زبان های برنامه نویسی شی گرا و ساخت یافته بهتر است با زبان های برنامه نویسی پیرو از این دو سبک برنامه نویسی نیز آشنا باشید. زبان های برنامه نویسی مانند پایتون، جاوا، PHP و جاوا اسکریپت از دسته زبان های برنامه نویسی شی گرا هستند و زبان های برنامه نویسی C، C++، C# و جاوا از زبان های برنامه نویسی ساخت یافته هستند. برخی از زبان های برنامه نویسی مانند PHP یا پایتون با وجود این که جز زبان های برنامه نویسی شی گرا شناخته می‌شوند، قابلیت برنامه نویسی با سبک ساخت یافته نیز دارند که البته این سبک برنامه نویسی با این زبان ها در میان برنامه نویسان مرسوم نیست.