فواید آموزش برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان

این روز ها یکی از بزرگترین اهدافی که والدین در پرورش و تربیت کودکان در نظر می‌گیرند افزایش هوش و استعداد آنها و قرار دادن آنها در مسیر درست و در عین حال احترام به علایق کودکان است. در این راستا والدین کودکان خود را در کلاس ها و دوره های مختلف ثبت نام می‌کنند تا علاقه آنها را کشف و استعداد آنها را در راستای علایقشان تقویت کنند. با این حال وقتی صحبت از کلاس های فوق برنامه می‌شود، کلاس های ورزشی و زبان های خارجه اولین انتخاب های والدین برای کودکان هستند. اما یکی از متدهای آموزشی که چندین سال است در سراسر جهان در مدارس و آکادمی ها مورد استقبال متخصصان و کودکان قرارگرفته است کلاس های آموزش برنامه نویسی برای کودکان است. این حوزه برای اولین بار توسط آکادمی یاسان بصورت جدی شروع به کار کرد و در حال حاضر این آکادمی دوره های برنامه نویسی با حضور شاگردان فارسی زبان از سراسر جهان برگزار می‌کند. در ادامه این مقاله به فواید برنامه نویسی به کودکان نسبت به سایر حوزه ها خواهیم پرداخت پس اگر نگران آینده فرزندانتان هستید، اگر به پرورش استعداد کودکتان و خلاقیت او فکر می کنید حتما این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

ضرورت آموزش برنامه نویسی برای کودکان از زبان استیو جابز

به گفته استیوجابز، موسس شرکت اپل، درباره ضرورت یادگیری برنامه نویسی برای همه افراد دقت کنید:

استیو جابز

“ تمام مردم باید برنامه نویسی را یاد بگیرند، چون برنامه نویسی به ما یاد میدهد چطور فکرکنیم. “

این گفته استیوجابز به خوبی ضرورت یادگیری برنامه نویسی برای همه مردم را نشان می‌دهد. این که برنامه نویسی طرز تفکر صحیح را به افراد یاد می‌دهد، یادآور این نکته است که حتی اگر حوزه مورد علاقه فرزند شما برای آینده شغلی برنامه نویسی نباشد، باز هم آشنایی با برنامه نویسی مؤید آنها در سایر جنبه های شخصیتی و شغلی خواهد بود.

شاید بسیار از شما که تا به حال فکر میکردید کدنویسی برای کودکان زیر 10 سال امری غیرممکن است، از خواندن جملات بالا شگفت زده شوید اما این آموزش کدنویسی به کودکان در سنین ابتدایی در سراسر جهان به امری عادی تبدیل شده است. طبق آمار تقریباً 9 درصد از توسعه دهندگانی که در نظرسنجی بالا Stack Overflow شرکت کردند، کدنویسی را قبل از 10 سالگی شروع کرده اند. حقیقت این است که دلایل زیادی وجود دارد که چرا بچه ها باید زودتر کدنویسی را یاد بگیرند. در این مقاله، ما شما را با تمام فواید برنامه نویسی برای کودکان آشنا خواهیم کرد.

فواید برنامه نویسی برای کودکان

همانطور که گفتیم یادگیری برنامه نویسی برای همه مردم، فواید بسیاری را به دنبال خواهد داشت تا جایی که از نظر بزرگان برنامه نویسی، یادگیری زبان های برنامه نویسی در دنیای امروز به ضرورت برای همگان تبدیل شده است. در ادامه با مهمترین فواید آموزش برنامه نویسی برای کودکان آشنا خواهیم شد.

1. برنامه نویسی مهارت حل مسئله را تقویت می‌کند.

بدون شک برنامه نویسی یکی از ساده‌ترین راه‌های کودکان برای تقویت مهارت‌های حل مسئله است. اما در ابتدا باید با مهارت حل مسئله آشنا شوید پس مقاله “مهارت حل مسئله چیست” را مطالعه کنید.

برنامه نویسان در هنگام نوشتن کدها، دائما با مشکلات و مسائل مختلف به چالش کشیده می‌شوند و باید این مشکلات را در سریع ترین زمان ممکن و با ساده ترین راه ها حل کنند. این عمل مستلزم آن است که مسائل را به زیرمسئله های کوچک تری تبدیل کنند، و با حل زیرمسئله ها به حل مسئله اصلی نزدیک شوند. بنابراین، کودکان به محض اینکه اولین چالش کدنویسی خود را انجام می دهند، مهارت های حل مسئله خود را تقویت می کنند.

تحقیقات این نکته را تأیید می کند. یک مطالعه در سال 2013 که بر روی کودکان پنج و شش ساله انجام شد نشان داد که وقتی کودکان در یک محیط برنامه نویسی شرکت می کنند، فرصت هایی برای توسعه مفاهیم ریاضی، حل مسئله و مهارت های اجتماعی دارند. علاوه بر این، محققان به این نتیجه رسیدند که کودکان اغلب از تجربه یادگیری برنامه نویسی لذت می‌برند و درگیر بازی‌ها و فعالیت‌های برنامه‌نویسی مناسب سن خود بودند.

البته فواید برنامه نویسی برای کودکان ممکن است با توجه به سن و افراد مختلف، متفاوت باشد. به عنوان مثال در تحقیق دیگری در سال 2014 که بر روی کودکان چهار تا پنج ساله انجام شد، مشخص شد که شرکت کنندگان در مهارت های نرم ارتباطی، پیشرفت زیادی داشته اند اما تفاوت آنچنانی در سطح مهارت حل مسئله آنها ایجاد نشده است. این تحقیقات اثبات می‌کند که حتی اگر کودک شما نمی‌خواهد در بزرگسالی وارد برنامه‌نویسی شود، با این وجود، شروع آموزش برنامه نویسی در سنین پایین به تقویت مهارت های نرم آنان کمک می‌کند.

2. برنامه نویسی تفکر کامپیوتری کودکان را تقویت می‌کند.

یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که یادگیری برنامه نویسی و انجام بازی های برنامه نویسی که برای کودکان طراحی شده‌اند می‌تواند به تقویت تفکر کامپیوتری دانش آموزان کمک کند.

تا به حال در مورد تفکر کامپیوتری شنیده‌اید؟ در ساده ترین بیان، تفکر محاسباتی تجزیه و تحلیل مسائل به شیوه ای است که یک کامپیوتر انجام می‌‌دهد. تقویت تفکر منطقی در کودکان باعث می‌شود کودکان بیاموزندبرای حل مسائل پیچیده آنها را به مسائل کوچکتر تبدیل کنند و با حل الگوها به نتایج دلخواه برسند.

3. برنامه نویسی پشتکار و پایداری را تقویت می‌کند.

علوم کامپیوتر و به خصوص برنامه نویسی یکی از رشته هایی است که شکست های متوالی در آن عادی است و به یکی از ویژگی های این حوزه تبدیل شده است. از آنجایی که با وجود کوچکترین خطاها، کدهای نوشته شده با خطاهای واضحی روبرو می‌شوند و این امر سبب شکست پروژه می‌شود، پس تشخیص دقیق خطای ایجاد شده و رفع آن از مراحل بسیار مهم برنامه نویسی است. حتی ساده ترین برنامه ها نیز برای اجرای دقیق به یک برنامه نویس نیاز دارند و در غیراین صورت کدها آنجور که پیشبینی شده است عمل نمی‌کنند.

تمامی برنامه نویسان حرفه ای چند روز مانده به موعد تحویل پروژه، کدنویسی اولیه را به اتمام می‌رسانند تا در روزهای باقیمانده به رفع خطاها و باگ های احتمالی کدهای خود بپردازند. این بخش از برنامه نویسی سختی، نا امیدی و شکست های زیادی به همراه خواهد داشت اما این مسیر سخت رسیدن به نتیجه مطلوب نهایی را شیرین تر خواهد کرد و برای برنامه نویسان یک یادگار ابدی در شخصیتشان برجا می‌گذارد: پشتکار.

آنجلا لی داکورث (Angela Lee Duckworth)، روانشناس و نویسنده محبوب آمریکایی، یک بار در سخنرانی TED در مورد ارزش پشتکار گفت: “تحقیقات ما نشان می دهد که بسیاری از افراد با استعداد به سادگی به تعهدات خود عمل نمی کنند. در واقع، در داده‌های ما، پشتکار معمولاً با استعداد ارتباط مستقیمی ندارد و حتی در بیشتر موارد نسبت معکوس دارد.”

پشتکار، همانطور که داکورث و دیگر روانشناسان اعتقاد دارند، به توانایی برای تداوم و پایداری در مسیر با وجود شکست های پیاپی بستگی دارد و این ویژگی به ندرت در افراد یافت می‌شود. کسانی که به پشتکار و تداوم در سمیر برسند و این خصوصیت را در درون خود تقویت کنند با رسیدن به موفقیت در یک حوزه، تنها یک شروع فاصله دارند. زیرا این افراد درک کرده اند که موفق ترین افراد در زندگی کسانی نیستند که از شکست اجتناب می کنند، بلکه آنهایی هستند که به آن به عنوان یک تجربه مفید در مسیر موفقیت نگاه می‌کنند.

وقتی بچه ها برنامه نویسی را شروع می کنند، یاد می گیرند که شکست گذرا است و لازم نیست در مواجهه با شکست ها ناامید شده و از ادامه مسیر منصرف شوند. حتی موفقیت‌های کوچک می‌تواند برای کودکان انگیزه ای برای ادامه مسیر باشد و مشکلا برنامه نویسی را از کوچک ترینتا اساسی ترین آنها را برطرف کنند. بدین صورت است که متخصصان از تقویت پشتکار به عنوان یکی از فواید برنامه نویسی برای کودکان یاد کرده اند.

4. افزایش خلاقیت با برنامه نویسی

تحقیقات نشان می‌دهند با افزایش سن، خلاقیت در افراد کاهش پیدا می‌کند و بزرگسالان خلاقیت کمتری نسبت به کودکان دارند. خلاقیت در افراد باعث می‌شود آنها واکنش های سریع و موثرتری نسبت به مشکلات و پیشامدهای زندگی داشته باشند و به موفقیت در مسیر زندگی خود برسند. متخصصان راه های مختلفی برای افزایش خلاقیت در کودکان و تثبیت این مهارت در نوجوانی و بزرگسالی پیشنهاد کرده اند که می‌توانید این روش ها را به طور مفصل در مقاله “افزایش خلاقیت در کودکان” مطالعه کنید. اما یکی از راه های حفظ خلاقیت در کودکان با وجود افزایش سن آنها یادگیری برنامه نویسی است. می‌توان کدنویسی را به عنوان یک نمونه برای خلق و سازندگی در جهان به شمار آورد که این امر در محیط برنامه نویسی با قوانین و مقررات مخصوص به خود انجام می‌شود. بنابراین برنامه نویسی به تفکر خلاق و ذهنی اماده برای خلق و طراحی ایده ها نیاز دارد.

برنامه نویسی کودکان را مدام به بررسی شیوه های مختلف برای رسیدن به هدفی واحد ترغیب می‌کند. کودکان در برنامه نویسی مدام از خود می‌پرسند: اگر با روش جدیدی پیش بروم چه اتفاقی می‌افتد؟ ایا به نتیجه می‌رسم؟ در برنامه نویسی کودکان با پیاده سازی روش های مختلف بلافاصله نتیجه تغییرات خود را به وضوح مشاهده خواهند کرد و به جواب سوالات خود خواهند رسید. بنابراین پروژه های برنامه نویسی متناسب با سن کودکان، آنها را تشویق می کند تا داستان بگویند، شخصیت ها را متحرک سازند و برنامه های منحصر به فردی ایجاد کنند که به آنها قدرت می دهد تا تفکر منطقی و سیستماتیک خود را با ایده های خلاقانه خود ترکیب کنندو به نتیجه دلخواه برسند.

5. افزایش سواد دیجیتال کودکان

یکی دیگر از فواید برنامه نویسی برای کودکان، آشنایی آنها با تکنولوژی و افزایش سواد دیجیتالی آنهاست. در دنیای مدرن امروز تکنولوژی تمام بخش های زندگی ما را احاطه کرده است و در تمامی مشاغل و بخش های زندگی اثرات تکنولوژی و کامپیوترها غیر قابل انکار هستند. قطعا با این روند تاثیرات تکنولوژی در آینده بسیار گسترده تر و عمیق تر خواهد بود بنابراین کودکان باید با فناوری و تکنولوژی های روز دنیا آشنایی داشته باشند و به عبارت دیگر سواد دیجیتالی بالای آنها در آینده به کمک حال آنها خواهد بود.

به طور کلی، به توانایی فرد برای تعامل و ارتباط با تکنولوژی و رسیدن به نتیج هدفمند، سواد دیجیتالی می‌گویند. موضوعاتی مانند امنیت اینترنت، مقابله با هکرها، اصول اخلاقی در اینترنت و فضای آنلاین، همگی در حوزه سواد دیجیتال قرار دارند.

به عنوان مثال، کودکان با سواد دیجیتال می‌توانند در اینترنت در مورد موضوعات مختلف تحقیق کنند، به بهترین نتایج و اطلاعات دست یابند و درباره منابع مختلف تحقیق کنند. آنها همچنین می توانند حضور خود در فضای دیجیتال را مدیریت کنند و از طریق کانال های آنلاین با دیگران ارتباط برقرار کنند. البته بسیاری از کودکان و نوجوانان امروزی نسبت به نسل های گذشته خود در زندگی دیجیتال مهارت بیشتری دارند.

در حالی که تا به حال برنامه نویسی به عنوان یک ضرورت برای زندگی در فضای دیجیتال مطرح نشده است اما در سال های آینده این مهارت به یک مهارت غیر قابل جایگزین تبدیل خواهد شد و افرادی که اطلاعات کافی در این حوزه را داشته باشند می‌توانند از آن در جنبه های مختلف زندگی بهره برداری کنند. این اتفاق به صورت محدود در برخی حوزه ها قابل مشاهده است و حتی در بازی هایی مانند ماینکرافت، می توان ویژگی های مدنظر خود را به صورت کدهای جدید به بازی اضافه کرد. با وجود این شواهد از نظر کارشناسان برنامه نویسی به خودی خود به یک سواد ضروری تبدیل خواهد شد، همانطور که آشنایی با رسانه های اجتماعی و یا تحقیقات اینترنتی در زندگی امروز به مهارتی فراگیر تبدیل شده است.

آنت لی، نویسنده کتاب سواد کدنویسی

اگر برنامه‌نویسی بلد نیستید، می‌توانید به خوبی به زندگی ادامه دهید. اما این به زودی تغییر خواهد کرد.

به نظر می رسد بهتر است والدین با آموزش برنامه نویسی برای کودکان خود، فرزندان خود را تشویق کنند تا از همسن و سالان خود پیشی بگیرند.

6. برنامه نویسی، بهترین شغل آینده

تاثیر فناوری در مشاغل و کسب و کارهای مختلف غیرقابل انکار است به طوری که جنبه های مختلف زندگی امروز ما به صورت مستقیم و یا غیز مستقیم با فناوری و برنامه نویسی در ارتباط هستند. از این رو به برنامه نویسی می‌توان به عنوان یک شغل برای آینده کودکانمان نگاه کنیم. طبق آمار فرصت های شغلی برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان تا سال 2028، 21 درصد افزایش خواهد داشت که این رقم بیش از چهار برابر میانگین مشاغل دیگر است. علاوه بر این تاثیر مدرک در شغل برنامه نویسی به حداقل خود رسیده و معمولا کارفرمایان به استعداد و توانایی های شخصی برنامه نویس اهمیت می‌دهند و این امر باعث می‌شود اشخاصی که تجربه بالاتری در این زمینه داشته باشند شانس بیشتری برای تصاحب جایگاه های بالاتر داشته باشند و این یکی از دلایل اصرار متخصصان بر شروع برنامه نویسی از سنین پایین است.

اما اگر کودک شما در آینده شغل برنامه نویسی را دنبال نکند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این آموزش ها در دوران کودکی او به چه کاری خواهند آمد؟ علاوه بر تقویت مهارت های نرم کودکان و تاثیرات شخصیتی این مهارت ها در آینده کودکان، برنامه نویسی می‌تواند در تمامی مشاغل و کسب و کارها باعث سهولت انجام کارها و افزایش کیفیت و رونق کسب و کار شود. این نکات می‌تواند آنها را بالاتر از رقبای خود قرار دهند. معمولا بزرگترین مانع بر سر راه یادگیری چند زبان برنامه نویسی، تسلط به اولین زبان برنامه نویسی است و پس از یادگیری اولین زبان برنامه نویسی، مسیر یادگیری زبان های دیگر راحت تر خواهد بود.

6. برنامه نویسی، سرگرمی برای کودکان

برنامه نویسی برای کودکان ذاتا جذاب است. طبق تحقیقات 54 درصد دانش‌آموزان از برنامه نویسی و علوم کامپیوتر بیشترین لذت را می‌برند. برنامه نویسی با حل مسائل و مشکلات، ساخت ابزار و برنامه های مفید و جذابیت و چالش های بسیاری همراه است؛ وجود این مسائل در کدنویسی، این حرفه را ذاتا جذاب می‌کند.

در برنامه نویسی کودکان علاوه بر جذابیت ذاتی برنامه نویسی، استفاده از بازی ها نیز جذابیتی مضاعف به آن می‌بخشد و برنامه نویسی را برای کودکان به سرگرمی تبدیل می‌کند. همچنین در برنامه نویسی کودکان یاد می‌گیرند هرآنچه می‌توانند تصور کنند را بسازند و عملی کنند؛ یا بدون دست زدن به اشیا آن ها را حرکت دهند و خلق این ابزار و نرم افزارها در سطوح مقدماتی نیز جذابیتی تکرارنشدنی برای آنها به همراه خواهد داشت.

7. افزایش توجه به جزئیات با برنامه نویسی

از دیگر فواید برنامه نویسی برای کودکان افزایش توجه آنان به جزئیاتی است که هرگز به آنها اهمیت نمی‌دادند. رویکرد کدنویسی همواره وابسته به جزئی ترین بخش های کد است. معمولا کدنویس ها با اولین تلاش به نتیجه مطلوب و نهایی نمی‌رسند و باید دوباره کدهای نوشته شده را برای رفع خطا بررسی کنند تا به بهترین نسخه از کد خود برسند. این بررسی چند باره کد دقت و بررسی خطاهای احتمالی دقت بالای برنامه نویسان را می‌‌طلبد. توجه به جزئیات در هر حرفه و هنری از مهارت های ارزشمند به حساب می‌آید پس آموزش برنامه نویسی در سنین پایین می‌تواند در آینده و در هر شغلی برای کودک شما مفید باشد.

8. تقویت تعاملات اجتماعی

معمولا این باور غلط در میان افراد وجود دارد که برنامه نویسی یک فعالیت کاملا انفرادی است! اکثر برنامه نویسان به صورت تیمی کار می‌کنند و هرکدام بخشی از وظایف را برعهده می‌گیرند و تنها بخشی از برنامه نویسان به صورت فریلنسری و انفرادی به برنامه نویسی می‌پردازند. به طور کلی برنامه نویسی متکی به تلاش گروهی نیست اما زمینه ای برای ایجاد همکاری ها و شبکه های برنامه نویسان خواهد بود.

همچنین کودکان با شرکت در کلاس های برنامه نویسی با همسن و سالان خود ارتباط برقرار می‌کنند. به خصوص آنکه کلاس های برنامه نویسی کودکان با شرایط خاصی برگزار می‌شود و استفاده از بازی ها و سرگرمی های مختلف برای جذاب تر کردن کلاس ها بخشی از این دوره هاست و همین امر باعث افزایش تعاملات اجتماعی خواهد شد.

سخن پایانی: فواید آموزش برنامه نویسی به کودکان

به جرات می‌توان گفت که کدنویسی یکی از سازنده‌ترین علومی است که علاوه بر سرگرم کننده بودن فواید بسیاری برای کودکان شما خواهد داشت، به خصوص که می‌تواند به او کمک کند پشتکار، ارتباط، خلاقیت و تفکر بالاتر را توسعه دهد.

بله، یادگیری کدنویسی همچنین فرزند شما را برای فرصت‌های شغلی بالقوه پرسود آماده می‌کند، اما خیلی بیشتر از این به کودکان ارائه می‌دهد. والدین با درک اهمیت برنامه نویسی برای کودکان و آگاهی از آینده وابسته به تکنولوژی، در سراسر جهان کودکان خود را در کلاس های برنامه نویسی ثبت نام می‌کنند تا علاوه بر تقویت مهارت های نرم آنان اینده ای درخشان برای آنها بسازند. فارسی زبانان از سراسر جهان نیز می‌توانند با ثبت نام در دوره های برنامه نویسی آکادمی یاسان، کودکان خود را آماده رقابت با همسن و سالان خود برای کسب فرصت های شغلی آیننده کنند.