کلاس معکوس و مزایا و معایب آن

کلاس درس یادگیری معکوس یک روش یادگیری ترکیبی است که به زبان ساده در آن ایده‌های فعالیت کلاسی یا تکالیف منزل جا به جا یا معکوس می‌شود. در این روش اساتید ابتدا از دانشجو‌ها می‌خواهند تا با اصول جدید تکالیف آشنا شوند.(از طریق ویدئو و یا کلاس آنلاین) سپس از زمان کلاس درس برای گفت‌وگو درباره مطالب جدید و عملی کردن ایده‌ها استفاده می‌کنند. همچنین مربیان در زمان کلاس به سوالات و ابهامات دانش آموزان پاسخ می دهند تا هیچگونه ابهامی در مطالب باقی نماند.

اما اشتباه نکنید!

صرفاً معکوس کردن تکالیف و کنفرانس‌ها به این معنا نیست که از تمامی مزیت‌های یادگیری معکوس بهره می‌برید. کلاس معکوس واقعی برای استفاده از زمان کلاس به منظور تبدیل کردن آن به یک تجربه یادگیری عملی متمایز و حتی شخصی است.

این مقاله یک نگاه کلی به کلاس یادگیری معکوس و آنچه نیاز دارید تا به طور موثر در روش یادگیری دیجیتالی خود بگنجانید را برایتان فراهم می‌کند.

تاریخچه کلاس معکوس

با اینکه کلاس یادگیری معکوس روشی است که راجع به آن زیاد صحبت می‌شود اما آن‌قدری که فکرش را می‌کنید مورد استفاده نبوده است. پس بیایید تا نگاهی به تاریخچه کلاس‌های معکوس بیندازیم …

همه چیز با دو معلم در کولورادو ،جاناتان برگمن و آرون سمز آغاز شد. این دو متوجه شدند که هیچ راهی برای رساندن مطالب درسی به دانش آموزانی که به علت بیماری در کلاس حاضر نبودند، نیست. در سال 2007 آنها درس‌ها و کنفرانس‌هایشان را ضبط و به ویدیو تبدیل کردند. سپس آنها را سر کلاس پخش کردند و اسم این کار را “پخش از پیش”(pre-broadcasting) گذاشتند.

با این حال جاناتان و آرون اعتبار کار “وارونه کردن کلاس درس” را به مارین لاگ، گلین پلت و مایکل ترگلیا داده‌اند که برای اولین بار این ایده را در سال 2000 مطرح کردند. در آن زمان منابع و دانش کافی برای عملی کردنش وجود نداشت. اما در سال 2007 این کار عملی شد و مدارس مختلف شروع به معکوس کردن کلاس‌هایشان کردند. یکی از این پیشروها در ایران آکادمی یاسان بوده است.

به جای این که آموزگار تمام دانش آموزان را به عنوان یک گروه راهنمایی کند دانش‌آموزان خود به طور مستقلانه یا در گروه‌های کوچک دانش خود را به صورت عملی به کار می‌گیرند و به اشتراک می گذارند. این روش به طور کلی تجربه‌ای متفاوت را ایجاد می‌کند.

داده‌های کلاس معکوس چه فرقی با رویکردهای آموزشی دیگر دارد؟

تحقیقات ما در مورد وضعیت جهانی یادگیری دیجیتال در سال 2018-2019 نکات جالبی را درباره‌ی رویکردهای آموزشی فاش می‌کند. این تحقیق روی 9279 تن از متخصصان آموزش از سراسر کشور در وظایف و مناطق مختلف انجام شد. وقتی به رویکردهای آموزشی که بیشترین استفاده را داشته‌اند نگاه می‌کنیم آن‌هایی که در صدر جدول قرار دارند به این صورت هستند:

رویکردهای آموزشی متمایز شده (73.5%)، آموزش ترکیبی (54.8%) و یادگیری شخصی (47.8%) ؛و در صورتی که یادگیری معکوس یادگیری شخصی سازی شده و بازی وار سازی (گیمیفیکیشن) جز بیشترین رویکردهای استفاده شده هستند با این حال به اندازه‌ای که ممکن است انتظار می رود مورد استفاده نبوده‌اند. از بسیاری جهات این موضوع با عقل جور در می‌آید؛ چرا که این رویکردها به زمان و منابع بیشتری نسبت به باقی آنها نیاز دارد.

مزایا و معایب کلاس‌های معکوس

در بهترین حالت یک کلاس درس معکوس امکان کنترل بیشتر بر یادگیری دانش‌آموزان دارد. آنها قادر هستند تا مبحث کلاس را هدایت کنند و از آموزگار توضیح بیشتری برای درک مطلب بخواهند؛ بنابراین نیازهای ایشان زمان کلاس را به کار می‌گیرد. هنگام انجام آزمایش‌های عملی و تمرین مهارت‌های جدید در کلاس دانش‌آموزان می‌توانند استقلال بیشتری داشته باشند. آنها می‌توانند مفاهیم جدید را به طور مستقلانه و با راه خودشان در محیطی کنترل شده و حمایت گر کشف کنند. اگر این کار به درستی انجام شود کلاس معکوس می‌تواند بسیار به صرفه باشد زیرا تفاوت به طور طبیعی رخ می‌دهد و دانش‌آموزان درگیر این موضوع می‌مانند.

مزیت دیگر این است که مربیان نیاز ندارند تمام کلاس را معکوس کنند تا از مزیت‌های این روش بهره ببرند. به جای آن می‌توانند فقط یکی از درس‌ها را معکوس کنند تا این مفهوم را به دانش‌آموزان معرفی کنند. ببینید این روش چطور پیش می‌رود و سپس امتحانش کنید.

نکته منفی راجع به کلاس معکوس این است که به شدت به تکنولوژی وابسته است و دانش آموزان نیاز دارند برای آموزش در خانه‌شان دسترسی به اینترنت داشته باشند. این می‌تواند شکاف دیجیتالی مشخصی بین دانش آموزان ثروتمند و همسن‌های کم وسع ترشان به وجود بیاورد و دانش آموزانی که چنین دسترسی‌ای ندارند به تقلا می افتند.

چهار ستون کلاس معکوس

برای اینکه مطمئن شوید مفهوم این روش یادگیری را کامل درک کرده‌اید، چهار ستون کلاس معکوس را مانند برنامه درسی خود به خاطر داشته باشید.

ستون اول: محیط یادگیری انعطاف پذیر

در حقیقت کنفرانس دادن سنتی را حذف کنید. همچنین صندلی‌های ردیف ثابت را به صورت متفاوت و همان‌طور که می‌خواهید تغییر دهید. صندلی و مبلمان باید مناسب با فعالیت‌های فردی و گروهی باشد و به همین ترتیب زمان آموزش درس نیز باید انعطاف پذیر باشد تا دانش‌آموزها بتوانند به تنهایی مطالب را بررسی و درک کنند.

ستون دوم: یادگیری فرهنگ

به جای روش سنتی که معلم مرکز است، در کلاس‌های معکوس دانش آموز می‌تواند در راس کلاس قرار بگیرد. دانش آموزان سرعت و نحوه یادگیری را انتخاب می‌کنند و آموزگاران نقش راهنما را دارند. مربی دانش آموز را در حین انجام آزمایش یاری می‌کند یا وقتی دانش آموز در انجام تمرینی نیاز به اطلاعات دارد او را راهنمایی می‌کند.

ستون سوم: اولویت بندی 

مربیانی که با روش معکوس آموزش می‌دهند، همیشه به دنبال راهی برای به حداکثر رساندن زمان کلاسشان هستند تا دانش آموزان سرگرم یادگیری و تمرین‌های عملی بمانند. این رویکرد مستلزم اولویت دادن به درس‌هایی است که با این روش کار می‌کنند و همچنین راه‌هایی برای تشویق دانش آموزانی که در این روش یادگیری بصورت مستقل را به خوبی درک کرده و از آن بهره می برند.

ستون چهارم: آموزگار حرفه‌ای

کلاس معکوس نیازمند آموزگاری است که به طور مداوم بر دانش آموزان نظارت داشته باشد تا کسانی که به مشکل بر می‌خورند را شناسایی کند و بفهمد مشکل آنها از چیست. آموزگاران باید پاسخگو و انعطاف پذیر باشند و باید بدانند که این روش بسیار فعال تدریس نیازمند مهارت‌های آموزشی زیادی است. علی‌رغم اینکه مربیان در کلاس معکوس زیاد به چشم نمی‌آیند ولی باید بصورت فعال و حرفه ای در کلاس حضور داشته باشند تا به تربیت شاگردان در کلاس معکوس بپردازند.

چطور کلاس درسمان را معکوس کنیم؟

برایتان سوال است که چطور کلاستان را معکوس کنید؟ اگر آماده هستید تا روش آموزش معکوس را شروع کنید این مراحل یادگیری معکوس که در ادامه به آنها اشاره شده است را دنبال کنید:

1. تکنولوژی خود را تعیین کنید

از آنجایی که آموزش معکوس به ساخت و اشتراک گذاری ویدئو کنفرانس وابستگی زیادی به تکنولوژی دارد پس انتخاب یک تکنولوژی که کمکتان کند که فیلم بگیرید و ویرایش کنید و آنها را به اشتراک بگذارید، یک قدم مهم است. همچنین بایستی یک برنامه میزبان انتخاب کنید و تعیین کنید که شاگردانتان چگونه به تمامی مطالبتان دسترسی خواهند داشت.

2. ویدیو و محتوای خود را آماده کنید.

وقتی زمان ساخت ویدیو می‌رسد آن را کوتاه و جذاب بسازید. به طرز خوش‌آیندی شگفت زده خواهید شد که چطور مطلبی که تدریسش در کلاس زمان زیادی می‌برد، تنها در ویدئویی پنج دقیقه ای گنجانده می‌شود. از آنجایی که نگران مدیریت کلاس نخواهید بود، از سرگرم کننده بودن محتوا نترسید.

3. با دانش آموزان و والدین روراست باشید.

قبل از اینکه شروع کنید، به طور واضح توضیح دهید که کلاس معکوس چیست و چرا قصد انجام تدریس به این روش را دارید. به وجود آوردن یک تغییر کلی در فرهنگ کلاس درس کار دشواری است و تغییر طرز فکر هم آسان نیست. گاهی برای رسیدگی به نگرانی‌ها و بررسی “چطور” و “چرا” ها آماده باشید.

4. بگذارید شاگردانتان پاسخگو باشند.

فراموش نکنید که روش یادگیری معکوس به مشارکت دانش آموزان بستگی دارد. اگر آنها به یادگیری در خانه دل ندهند، کلاستان اثر گذار نخواهد بود. زیرا دانش آموزان برای فعالیت‌های عملی شما آماده نخواهند بود.

اطمینان حاصل کنید سیستمی که راه اندازی کرده‌اید، قابلیتی برای شناسایی فراگیران داشته و آنها را ملزم به تماشای ویدیوهای شما بکند. یکی از راه‌ها پرسیدن سوال در ابتدای درس است. این کار کمک می‌کند که متوجه شوید کدام دانش آموز کار خانه اش را انجام داده و کدام انجام نداده است یا چه کسی به کمک نیاز دارد.

5. به این روش ادامه دهید

برنامه و سیستمی پیدا کنید تا کمکتان کند که ساخت ویدیو، برنامه ریزی درسی و ارزیابی ،همه تبدیل به روند همیشگی کلاس ها شوند. پس از به وجود آوردن سیستم از آن به نحوی استفاده کنید تا بتوانید به جای جا به جایی واحدهای خود و تغییر نوع رویکرد، روی دانش آموزانتان تمرکز کنید.

ابزار برای کلاس معکوس

ابزارهای زیادی وجود دارد که به آموزگار در برقراری کلاس معکوس کمک کند. در حالی که راه‌های زیادی برای معکوس کردن کلاس درس است. ما همیشه توصیه می‌کنیم که تمامی دروس و تجربیات دانشجویی را متمرکز نگه دارید.

در اینجا ما ابزارهایی را که فکر کردیم ممکن است اگر تصمیم دارید کلاس معکوس را در برنامه آموزشیتان بگنجانید، لیست کردیم.

Khan academy

Khan academy از پیشروهای یادگیری معکوس بوده و ابزار فوق‌العاده‌ای برای ویدیو کنفرانس است. بیش از 3000 ویدیو دارد که موضوعات k-12 را پوشش می‌دهد. همچنین به آموزگار کمک می‌کند بفهمد دانش آموز چقدر در یک درس پیشرفت داشته است و به آنها ایده بهتری می‌دهند که وقتی به کلاس درس حضوری برمی‌گردند چه انتظاری دارند.

Nearpod

Nearpod به مربیان امکاناتی می‌دهد تا درس‌های تعاملی را برگزار کنند. مانند نظرسنجی و پرسیدن سوال و آزمون.

Playposit

Playposit یک ابزار ویدیویی تعاملی است که بر گردش کار یکپارچه، مشارکت یادگیرنده، تالیف آسان و ردیابی عملکرد تمرکز دارد. همان طور که اشاره شد در این وب سایت ویدیوی تعاملی سه برابر ویدیوی استاندارد موثر است.

Brainpop

Brainpop یک سایت آموزشی انیمیشنی برای دانش آموزان است که می‌توان از آن برای آموزش استفاده کرد. از این سایت می‌توان برای آموزش موضوعات متنوع همراه فیلم‌های انیمیشنی سرگرم کننده استفاده کرد.

فعالیت‌های کلاس معکوس

برداشتن الگوی مرکزیت معلم در کنفرانس‌ها از اصلی‌ترین تغییرات برای آموزگار است. طراحی درس‌هایی که دانش آموز را مرکز بگذارد، نیازمند تمرین است. این فعالیت‌های یادگیری معکوس را برای درس‌های خلاقانه‌تر امتحان کنید.

الف) برای ارزیابی

یکی از رازهای برقراری کلاس معکوس موفق این است که مطمئن شوید شاگردان با اطلاعات قبلی لازم سر کلاس حاضر شوند. برای اینکه بفهمید تکالیف جذاب هستند یا نه کلاس را با یک ارزیابی کوچک شروع کنید تا مطمئن شوید همه آماده هستند. بدین ترتیب اگر مشکلی بود قادر به حل کردن آن خواهید بود. اگر لازم بود ممکن است بخواهید قبل از ادامه ی تدریس مطالب قبلی را دوباره یادآوری کنید.

ب) طرح سوال

به دانش آموزان خود فرصت دهید تا ابهاماتشان را در اوایل درس با یک جلسه پرسش و پاسخ فعال برطرف کنند یا پنج مورد از پرسش‌ها را آماده کنید و از دانش آموزان بخواهید با استیکر به سوالی که می‌خواهند پاسخ دهید، رای بدهند. می‌توانید پاسخ‌ها را برایشان توضیح دهید یا دانش آموزان را به گروه‌هایی تقسیم کنید تا با کمک یکدیگر به پاسخ سوالات برسند .

ج) تمرین fish bull

برای حل یک مشکل از داوطلبان بخواهید برای حل کردنش دست به کار شوند. در حالی که همه تماشا می‌کنند بحثی را آغاز کنید یا کاری انجام دهید و از فراگیران بخواهید تا از آن نوت برداری کرده یا پیشنهادهایی برای بهبود کار بنویسند و سپس در بحث شرکت کنند. این کار همیشه جواب نمی‌دهد اما می‌تواند راه خوبی برای حل مسئله ریاضی یا درست کردن یکی دو جمله باشد.

د) نقش بازی کردن

برای موضوعات پیچیده‌ی علوم انسانی یک نقش آفرینی می‌تواند به دانش آموزان اجازه دهد که با نمایش دیدگاه‌های مختلف موضوع را کامل درک کنند. نقش‌هایی را تعیین کنید و اجازه دهید دانش آموزان در بحث و مکالمه شرکت کنند. برای تفکر عمیق‌تر بگذارید هر از گاهی نقش‌هایشان جا به جا شود تا در طول تمرین طرز فکرهای مختلف را تجربه کنند.

ه) فعال بمانید

یادگیری فعال کلید درگیر نگه داشتن دانش آموزان با مطالب جدید در حین برگزاری کلاس است. مطمئن شوید در کلاس فضای کافی برای حرکت در اطراف و کار گروهی وجود دارد. برای الهام بیشتر فعالیت‌های یادگیری فعال دانشگاه واترلو و فعالیت‌های کلاس درس را بررسی کنید.

تحقیقات و منابع کلاس درس معکوس

به فکر برگزاری کلاس معکوس هستید؟ راه‌های زیادی برای شروع هست. پیشنهاد می‌کنیم یک استراتژی کلاس درس معکوس ایجاد کنید که بتوانید در طول زمان روی آن کار کنید. آزمایش با روش‌ها و ایده‌های مختلف کلید یادگیری سریع خواهد بود.

استفاده از کلاس معکوس در آکادمی یاسان

آکادمی یاسان، به عنوان آکادمی پیشرو در آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان، استفاده از شیوه های نوین آموزشی مانند گیمیفیکیشن، کلاس معکوس و … را رسالت خود می داند. از این رو از اولین روزهای بنیان گذاری آکادمی یاسان تا به امروز این شیوه های آموزشی در این آکادمی اجرا شده است تا به امروز که به پختگی لازم برسد.

در حال حاضر کلاس های آکادمی یاسان نه تنها به یادگیری معکوس توجه خاصی دارند بلکه کلاس های دانش آموزان را به دو دسته کلاس های عمومی وخصوصی تقسیم کرده اند تا دانش آموزان با دبیران یاسان بصورت خصوصی به رفع ایرادات خود بپردازند و هیچ سوالی بی پاسخ نماند. برای آشنایی بیشتر با آکادمی یاسان اینجا کلیک کنید.